ΔΡΟΜΟΙ ΜΕ ΑΙΓΥΠΤΙΩΤΙΚΟ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝ

(AΡΘΡΟ ΝΙΚΗΤΑΡΙΔΗ  ΣΕ «ΔΗΜΟΤΗ»)---

          Έχοντας κυρίως ως πυξίδα  το ¨Οδωνυμικά¨ (εκδ. Δήμου Αθηναίων, 3 τόμοι, Αθήνα 1997), αλλά και το ¨Αθήνα - Πειραιάς - Προάστεια. Χάρτης - Οδηγός¨ (εκδ. Σ. Καπρανίδης & Ν. Φώτης Ο.Ε., Αθήνα 1984-85), καθώς και τη βοήθεια της εγκυκλοπαίδειας ¨Πάπυρος - Λαρούς - Μπριτάννικα¨, παρουσιαζουμε τους δρόμους που ανήκουν κυρίως στο Δήμο Αθηναίων και παρουσιάζουν αιγυπτιώτικο ενδιαφέρον, αφού οι ονομασίες τους είτε έχουν σχέση με την Αρχαία Αίγυπτο, είτε με το ελληνιστικό παρελθόν της, είτε πάλι άμεσα μ΄ εμάς τους Αιγυπτιώτες μέσω αρκετών συμπατριωτών μας, ιδίως ευεργετών.

ΟΔΟΙ 

Αγαθήμερου (Κάτω Πετράλωνα), Αλεξανδρινός συγγραφέας (3^ος αι. μ.Χ.). Αβέρωφ (Αγ. Βαρβάρα, Αγ. Ανάργυροι, Αγ. Ι. Ρέντης, Αθήνα, Αιγάλεω, Αργυρούπολη, Δάφνη, Καματερό, Κερατσίνι, Κορυδαλλός, Μεταμόρφωση, Μοσχάτο, Ν. Ιωνία, Ν. Λιόσια, Πέραμα, Περιστέρι, Χαϊδάρι, Χαλάνδρι), Εθνικός ευεργέτης (1818 - 1899). Από το Μέτσοβο. Στα 22 του εγκαταστάθηκε στην Αλεξάνδρεια και με το εμπόριο απέκτησε τεράστια περιουσία. Αθηναίου (Κάτω Πετράλωνα), Γραμματικός και σοφιστής από την Ναυκρατίδα της Αιγύπτου (2^ος - 3^ος αι. μ. Χ.). Αιγύπτου (Παγκράτι, Γλυφάδα-Τερψιθέα). Αλεξανδρείας (Κολωνός, Δάφνη, Ηλιούπολη, Ν. Φιλαδέλφεια). Αμασίου (Ριζούπολη), Αιγύπτιος Φαραώ. Φιλέλλην κατά τον Ηρόδοτο. Παντρεύτηκε την Ελληνίδα Λαοδίκη από την Κυρήνη (570 - 526 π.Χ.). Απολλωνίου (Άνω Πετράλωνα), Αναφέρεται μάλλον στον Απολλώνιο τον Ρόδιο. Επικός ποιητής από την Αλεξάνδρεια. (295 - 215 π.Χ.). Αππιανού (Παγκράτι), Έλληνας ιστορικός από την Αλεξάνδρεια. Αρίσταρχου (Παγκράτι), Πρόκειται για τον Αρίσταρχο τον Σάμιο. Μαθηματικός και αστρονόμος που έδρασε κυρίως στην Αλεξάνδρεια (310 - 230 π.Χ.). Αριστόβουλου (Κάτω Πετράλωνα), Ιουδαίος συγγραφέας από την Αλεξάνδρεια. Αριστόφρονος (Σεπόλια), Αρχιτέκτων και αρχαιολόγος ( - 1945). Σύζυγος της Αλεξανδρινής Ιωάννας Καζούλη, κόρης του Νικολάου Καζούλη που είχε την γνωστή έπαυλη στην Κηφισιά. Βασσάνη (Άνω Πετράλωνα), Παντελής ή Πανταζής Βασσάνης (1830 - 1892). Εθνικός ευεργέτης από την Πορταριά Πηλίου. Σταδιοδρόμησε ως έμπορος στην Αίγυπτο όπου και απόκτησε μεγάλη περιουσία. Με κληροδοτήματα του έγιναν η ¨Βασσάνειος Ναυτική Σχολή Δοκίμων¨ και ο δρόμος Βόλου - Πορταριάς. Το σπίτι του στην Τάντα δόθηκε για την στέγαση του Ελληνικού Προξενείου. Βερενίκης (Περισσός), Βασίλισσα της Αιγύπτου, σύζυγος του Πτολεμαίου Γ΄ του Ευεργέτου (3^ος αι. π.Χ.). Γουσίου (Κάτω Πατήσια), Ομογενής από την Αίγυπτο με καταγωγή από την Ευρυτανία και γεννημένος στην Χαλκίδα (1843 - 1898). Από μικρός πήγε στην Αίγυπτο, επιδόθηκε στο εμπόριο και τελικά έγινε διευθυντής της Αγγλοαιγυπτιακής Τράπεζας. Πολέμησε στο Τυρόλο με τον Γαριβάλδη. Το 1878 με έξοδα του οργάνωσε αντάρτικο σώμα και πολέμησε στην Θεσσαλία. Το ίδιο έκανε  και το 1896 ως αρχηγός σώματος. Δαναΐδων (Κολωνός), Οι Δαναΐδες ήταν οι 50 κόρες του Δαναού, αδελφού του Αιγύπτου, βασιλιά του Άργους. Μετά παντρεύτηκαν με τους 50 γιους του Αιγύπτου. Δεινοκράτους (Κολωνάκι), Αρχιτέκτονας, σύγχρονος του Μ. Αλεξάνδρου (4^ος αι. π.Χ.). Διεύθυνε τις εργασίες του κτισίματος της Αλεξάνδρειας. Δεινοχάρους (Άνω Πετράλωνα), Αρχιτέκτονας (3^ος αι. π.Χ.). Έδρασε στην Αλεξάνδρεια. Μεταξύ άλλων κατασκεύασε την Πυραμίδα του Αρσινοείου στο Ανάκτορο των Πτολεμαίων. Δέλτα Πηνελόπης (Ελληνορρώσων, Ν. Ψυχικό), Αλεξανδρινή συγγραφέας (1874 - 1940). Δημητρίου Φαληρέως (Γκύζη), Αθηναίος πολιτικός, ρήτορας, συγγραφέας και φιλόσοφος (350 - 280 π.Χ.). Το 307 πήγε στην Αίγυπτο. Εκεί έπεισε τον Πτολεμαίο Α΄ τον Σωτήρα να ιδρύσει την περίφημη Βιβλιοθήκη. Διδύμου (Αχαρνών), Δίδυμος ο Αλεξανδρεύς. Αλεξανδρινός γραμματικός και κριτικός (1^ος αι. π.Χ. - 1^ος αι. μ.Χ.). Διοπόλεως (Ριζούπολη), Ελληνική ονομασία των Θηβών της Αιγύπτου, πρωτευούσης των Φαραώ πολλών δυναστειών. Διοφάντου (Παγκράτι), Μαθηματικός που άκμασε στην Αλεξάνδρεια στα μέσα του 3^ου αι. μ.Χ. Ειρηναίου (Άνω Κυψέλη), Αλεξανδρινός γραμματικός και φιλόσοφος του 1^ου αι. μ.Χ. Επιφάνη (Φιλοπάππου), Συγγραφέας του 2^ου αι. μ.Χ., γιος του Αλεξανδρινού Καρποκράτους φιλοσόφου και αιρεσιάρχη. Ερατοσθένους (Παγκράτι), Λόγιος και σοφός από την Κυρήνη (276 - 194 π.Χ.). Σπούδασε και έζησε στην Αλεξάνδρεια. Ευκλείδου (Κολωνός), Μαθηματικός (4^ος - 3^ος αι. π.Χ.). Κλήθηκε από τον Πτολεμαίο Α΄ στην Αίγυπτο και ίδρυσε την δική του Σχολή στην Αλεξάνδρεια. Ζηνοδότου (Παγκράτι), Αλεξανδρινός γραμματικός και κριτικός, γεννημένος στην Έφεσσο (325 - 260 π.Χ.). Διευθυντής της Αλεξανδρινής βιβλιοθήκης. Ηρόφιλου (Λυκαβηττός), Έλληνας γιατρός του 4^ου - 3^ου αι. π.Χ. από την Χαλκηδόνα. Έζησε και εργάστηκε στην Αλεξάνδρεια. Ήρωνος (Παγκράτι), Ήρων ο Αλεξανδρεύς (1^ος αι. π.Χ.) Μαθηματικός, φυσικός και μηχανικός. Καβάφη (Αγία Παρασκευή, Άγιος Ελευθέριος, Αιγάλεω, Μαρούσι, Βούλα, Μεταμόρφωση, Νέα Λιόσια, Περιστέρι), Κωνσταντίνος Καβάφης (1863-1933), Αιγυπτιώτης ποιητής. Καλλίμαχου (Παγκράτι), Ελεγειοποιός από την Κυρήνη (310 - 240 π.Χ.) Σπούδασε στην Αθήνα και μετά ίδρυσε σχολείο στην Ελευσίνα της Αλεξάνδρειας. Κασσαβέτη (Πατησίων), Ιωάννης Κασσαβέτης. Από Ελασσόνα και Ζαγορά με ηπειρώτικη καταγωγή. Εγκαταστάθηκε στην Αίγυπτο και ασχολήθηκε με το εμπόριο. Ίδρυσε το περίφημο ¨Σχολείο της Ζαγοράς¨. Ευεργέτης του Γηροκομείου Αθηνών. Αλέξανδρος Κασσαβέτης. (1871 - 1932). Πολιτικός από την Αλεξάνδρεια. Δώρισε το κτήμα του στον Αλμυρό, όπου ιδρύθηκε το χωριό Κασσαβέτεια και η Κασσαβέτειος Γεωργική Σχολή. Κλεοπάτρας (Βουλιαγμένη, Νίκαια). Κλήμεντος (Κάτω Πετράλωνα), Κλήμης Τίτος Φλάβιος ο Αλεξανδρεύς (2^ος - 3^ος αι. μ.Χ.) Θεολόγος και συγγραφέας. Κότσικα (Πεδίο Άρεως), Επώνυμο δύο αδελφών εθνικών ευεργετών, του Θεοχάρη (1857 - 1936) και του Πολυχρόνη (1859 - 1932). Γεννήθηκαν στην Κάρυστο και κατόπιν πήγαν στην Αίγυπτο όπου πλούτισαν με το εμπόριο. Κρέμου (Άνω Πατήσια), Κρέμος Γεώργιος (1839 - 1926). Εκπαιδευτικός, ιστορικός και συγγραφέας από το Στείρι Λειβαδιάς. Διετέλεσε συντάκτης του ¨Καΐρου¨ στην Αίγυπτο. Κτησιβίου (Παγκράτι), Μηχανικός από την Αλεξάνδρεια (3^ος ή 2^ος αι. π.Χ.). Κυρίλλου Λουκάρεως (Γκύζη), Πατριάρχης Αλεξανδρείας (1601 - 1620) και το 1620 Κωνσταντινουπόλεως. Λυκόφρονος (Άγιος Αρτέμιος), Λυκόφρων ο Χαλκιδεύς (4^ος - 3^ος αι. π.Χ.) Τραγικός ποιητής που έδρασε κυρίως στην Αλεξάνδρεια. Μεγάλου Αλεξάνδρου (Μεταξουργείο). Μελετίου Πηγά (Αρδηττός), Από το Ηράκλειο Κρήτης (1549 - 1601). Το 1590 έγινε Πατριάρχης Αλεξανδρείας. Μπέλλου Λουκά (Νέα Φιλοθέη), Γιατρός, πατριώτης, πολιτικός, φίλαθλος, λόγιος, συγγραφέας και ποιητής. Το 1898 νυμφεύτηκε την Αιγυπτιώτισσα Κλεοπάτρα Ιωαννίδη και απέκτησε μία κόρη, την μετέπειτα λογοτέχνιδα και ποιήτρια Αντιγόνη Θρεψιάδου. Μπενάκη Βιργινίας (Μεταξουργείο), Σύζυγος του Εμμανουήλ Μπενάκη, το γένος Χωρέμη (1848 - 1928). Έκανε πολλές φιλανθρωπίες και είχε μεγάλη κοινωνική δραστηριότητα. Η οδός πήρε το όνομα της διότι ανήγειρε Δημοτικό Ιατρείο και το δώρισε στο Δήμος Αθηναίων. Μπενάκη Εμμανουήλ (Κέντρο, Κερατσίνι, Κηφισιά, Ν. Λιόσια, Ψυχικό), Μεγαλοεπιχειρηματίας, πολιτικός, εθνικός ευεργέτης (1843 - 1929). Στην Αίγυπτο ασχολήθηκε κυρίως με το εμπόριο βάμβακος. Νείλου (Ζωγράφου). Νερούτσου (Πλατεία Αττικής), Νερούτσος Τάσος (1826 - 1892). Αρχαιολόγος και γιατρός από την Αθήνα. Εγκαταστάθηκε στην Αλεξάνδρεια και υπηρέτησε στο δημόσιο ως γιατρός. Παράλληλα ασχολήθηκε με την αρχαιολογία και την ελληνική επιγραφική της Αιγύπτου. Νικάνορος (Κυψέλη), Αλεξανδρινός γραμματικός (2^ος αι. μ.Χ.). Νικομήδους (Κολοκυνθού), Μαθηματικός από την Αλεξάνδρεια (3^ος - 2^ος αι. π.Χ.). Νομικού Μιχαήλ (Κολιάτσου), Από την Αμοργό (19^ος αι.). Νέος εγκαταστάθηκε στην Αίγυπτο όπου απόκτησε μεγάλη περιουσία. Ευεργέτης του Δήμου Αθηναίων. Οξυρρύγχου (Νέα Κυψέλη), Φαραωνική πόλη της Κάτω Αιγύπτου στη Δυτική όχθη του Νείλου. Παγκά Ιωάννου (Νέα Φιλοθέη), Παγκάς ή Μπαγκάς Ιωάννης (1814 - 1895). Επιχειρηματίας και ευεργέτης από την Κορυτσά. Εργάστηκε στο Κάιρο και στη Ρουμανία και έκανε μεγάλη περιουσία που δώρισε στο ελληνικό δημόσιο. (Μπάγκειον Κληροδότημα). Δικά του ήταν τα ξενοδοχεία της Ομόνοιας ¨Μπάγκειον¨ και ¨Μέγας Αλέξανδρος¨. Πάππου (Κολοκυνθού), Μαθηματικός και γεωμέτρης από την Αλεξάνδρεια (4^ος - 3^ος αι. μ.Χ.). Παρθένη (Νέα Φιλοθέη). Κωνσταντίνος Παρθένης, αλεξανδρινός ζωγράφος. Πηλουσίου (Περισσός), Αρχαία αιγυπτιακή πόλη στον ανατολικό βραχίονα της εκβολής του Νείλου, κοντά στο σημερινό Πορτ-Σάιντ. Πλειάδος (Άνω Πετράλωνα), Ομάδα 7 Αλεξανδρινών τραγικών ποιητών που άκμασαν στους χρόνους του Πτολεμαίου Β΄ του Φιλάδελφου από το 300 - 250 π.Χ. Πτολεμαίων (Παγκράτι, Αγ. Παρασκευή, Ν. Ιωνία), Δυναστεία βασιλέων της Αιγύπτου μακεδονικής καταγωγής (323 - 30 π.Χ.). Πτολεμαίου Κλαύδιου (Κολοκυνθού), Αστρονόμος, μαθηματικός και γεωγράφος (2^ος αι. μ.Χ.) Γεννήθηκε στο Πηλούσιο ή στην Πτολεμαΐδα και έδρασε στην Αλεξάνδρεια. Σιβιτανίδη (Καλλιθέα), Η Σιβιτανίδειος Σχολή Καλλιθέας ιδρύθηκε το 1926-27 από κληροδότημα προς το Δημόσιο του Αιγυπτιώτη μεγαλέμπορου Βασίλειου Σιβιτανίδη (1830-1921). Σερήνου (Σεπόλια), Μαθηματικός από την Αντινούπολη της Αιγύπτου (3^ος - 4^ος αι. μ.Χ.). Στουρνάρη (Πολυτεχνείο), Νικόλαος Στουρνάρης (1806-1853), εθνικός ευεργέτης από το Μέτσοβο. Σπούδασε στο Παρίσι και ασχολήθηκε με το εμπόριο στην Αλεξάνδρεια αποκτώντας μεγάλη περιουσία. Συήνης (Λυκαβηττός), Αρχαιότατη πόλη της Άνω Αιγύπτου κοντά στο Νείλο, το σημερινό Ασσουάν. Συριανός (Γκύζη), Νεοπλατωνικός φιλόσοφος από την Αλεξάνδρεια (5^ος αι. μ.Χ.). Σφιγγός (Άγιος Σώστης), Μυθικό τέρας θηλυκού γένους κατά την ελληνική μυθολογία και αρσενικού κατά την αιγυπτιακή. Σωσιγένους (Γούβα), Έλληνας αστρονόμος, μαθηματικός και φιλόσοφος από την Αίγυπτο (1^ος αι. π.Χ.). Σωστράτου (Κυνοσάργους), Αρχιτέκτων από την Κνίδο Καρίας (4^ος - 3^ος αι. π.Χ.) Κυριότερο έργο του ο Φάρος της Αλεξάνδρειας (280 π.Χ.). Σωφρονίου (Ρουφ), Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως και κατόπιν Αλεξανδρείας (1870). Τοσίτσα (Πολυτεχνείο), Μιχαήλ, Θεόδωρος και Ελένη (σύζυγος Μιχαήλ). Εθνικοί Ευεργέτες. Από το Μέτσοβο Ηπείρου. Φίλοι του Αντιβασιλέα της Αιγύπτου Μωχάμετ Άλη και από τους μεγαλύτερους γαιοκτήμονες της Αιγύπτου. Τσαλδάρη (Νέα Κυψέλη), Κωνσταντίνος Τσαλδάρης (1884 - 1970). Πολιτικός από την Κορινθία, ο οποίος γεννήθηκε στην Αλεξάνδρεια. Τσίρκα (Ζωγράφου, Υμηττός), Στρατής Τσίρκας (1911-1980), Αιγυπτιώτης συγγραφέας. Υπατίας (Πλατεία Μητροπόλεως), Νεοπλατωνική φιλόσοφος και μαθηματικός από την Αλεξάνδρεια (370 - 415 μ.Χ.). Υπάτρου (Εξάρχεια), Γιατρός από το Μέτσοβο (1788 - 1820). Από τα πιο δραστήρια μέλη της Φιλικής Εταιρείας. Το 1818 πήγε στην Αίγυπτο, όπου προσπάθησε να μυήσει - ανάμεσα σε άλλους - και τον Αντιβασιλέα Μωχάμετ Άλυ. Υψικλέους (Γούβα), Αστρονόμος και μαθηματικός από την Αλεξάνδρεια (2^ος αι. μ.Χ.). Ωριγένους (Νεάπολη), Χριστιανός απολογητής, ένας από τους μεγαλύτερους δασκάλους της Χριστιανοσύνης, ο πρώτος συστηματικός δογματικός της Εκκλησίας, από την Αλεξάνδρεια (185 - 254). Ώρου (Γούβα), Ώρος ο Αλεξανδρεύς (5^ος αι. μ.Χ.) Έλληνας γραμματικός.

ΠΛΑΤΕΙΕΣ

Αιγυπτιωτών Ελλήνων (Χίλτον) : Το 2008 μετά από αλλεπάλληλα διαβήματα του Συνδέσμου Αιγυπτιωτών Ελλήνων, οι Αιγυπτιώτες απόκτησαν τη δική τους πλατεία στην Αθήνα, μετά από σχετική απόφαση του Δήμου Αθηναίων. Η πλατεία κείται μεταξύ των οδών Μιχαλακοπούλου, Νηρηίδων, Σπ. Μερκούρη και Βασ. Αλεξάνδρου. Αιγύπτου (Πεδίο Άρεως). Το 1947 επίσης, επί προεδρίας στο Σύνδεσμο Αιγυπτιωτών Ελλήνων Π. Χατζηπάνου, η πλατεία στο Πεδίο του Άρεως, Αλεξάνδρας και Πατησίων, μετά από αλλεπάλληλα διαβήματα του Συνδέσμου, μετονομάζεται σε Πλατεία Αιγύπτου, για να τιμηθεί – σύμφωνα με την Πράξη Ονοματοθεσίας – η φιλοξενία που έδωσε η Αίγυπτος κατά τη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου στη Βασιλική Οικογένεια, στην εξόριστη Κυβέρνηση και στις Ένοπλες Δυνάμεις της χώρας μας. Ελλήνων εξ Αιγύπτου (Κηφισιά-Άστυ Αιγυπτιωτών). Κωνσταντίνου Παρθένη (Νέα Φιλοθέη). Πηνελόπης Δέλτα (Ελληνορρώσων)

ΣΥΝΟΙΚΙΕΣ-ΠΕΡΙΟΧΕΣ

Ηλιούπολη : Οφείλει το όνομα της στους Αιγυπτιώτες επιχειρηματίες που τη δημιούργησαν γύρω στο 1924 και ιδιαίτερα στον Παύλο Δρανδάκη, ο οποίος ερχόμενος στην Ελλάδα ήθελε να μεταφέρει βελτιωμένο το πολεοδομικό σχέδιο της ομώνυμης αρχαίας αιγυπτιακής πόλης. Κυπριάδου : (Μεταξύ του τέρματος σχεδόν της οδού Πατησίων και του Δήμου Γαλατσίου),  Υπήρξε η πρώτη κηπούπολη της Αθήνας και μια από τις ωραιότερες συνοικίες της. Η ίδρυση της συνοικίας οφείλεται στις ενέργειες του Αλεξανδρινού γεωπόνου-μηχανικού Επαμεινώνδα Κυπριάδη (1888 - 1958), απ΄ τον οποίο πήρε και το όνομα της. Φιλοθέη : Υπάρχει μία περιοχή στην Αθήνα που ονομαζόταν Νέα Αλεξάνδρεια και αποτελούσε τμήμα μιας μεγάλης έκτασης που είχε αγοραστεί στις αρχές του περασμένου αιώνα από Αιγυπτιώτες με σκοπό τη δημιουργία οικισμού. Τελικά, αφού δεν κατέστη δυνατό να πουληθούν αρκετά οικόπεδα ώστε να πραγματοποιηθεί το σχέδιο τους, οι Αιγυπτιώτες μεταβίβασαν την έκταση σε τρίτους. Ο οικισμός πάντως έγινε κοινότητα το 1934 με το όνομα Κοινότης Νέας Αλεξάνδρειας. Το όνομα όμως άλλαξε το 1936 και από τότε ονομάζεται Φιλοθέη.