Το παρακάτω άρθρο έχει να κάνει με τα εβραϊκά ονόματα, κυρίως απ’την Παλαιά, αλλά κι απ’την Καινή Διαθήκη, που παρείσφρησαν στην ελληνική γλώσσα με το χριστιανισμό.----
ΕΚΤΕΝΕΣ ΓΛΩΣΣΑΡΙΟ ΕΞΕΛΛΗΝΙΣΜΕΝΩΝ ΕΒΡΑΪΚΩΝ ΟΝΟΜΑΤΩΝ ΑΠΟ ΤΑ ΟΠΟΙΑ ΕΧΟΥΝ ΠΡΟΕΛΘΕΙ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΑ ΕΠΩΝΥΜΑ . ---
Αβραάμ εξελληνισμένο εβραϊκό όνομα Abraham = γενάρχης, πατριάρχης πολλών φυλών(λαών)
--Άγγελος < αρχ. ουσ. Άγγελος < άγγελος = αγγελιαφόρος // άυλο πνευματικό όν // αγαθό πνεύμα
--Αδάμ (ο) εξελληνισμένο εβραϊκό όνομα Adham = χωματένιος.
Μ.72
--Αδονάι ονομασία του Κυρίου στην καθημερινή ομιλία, αντί του θεωνυμίου Γιαχβέ (= Κύριος, Κυρίαρχος Ουρανών και Γης.
--Άδωνης εξελληνισμένο εβραϊκό όνομα Άδωνις -ιδος πιθανόν αραβ. Αρούν (Harun). Τα επώνυμο αυτό, καθώς και το και το επών. Κορρές και μερικά άλλα ανήκουν σε Ισραηλινοί ου ήρθαν στην Ελλάδα το 1300 περί μ.Χ. (βλ. Τραντ. Στάθης. 90.)
--Βαρνάβας < Bar – nebh’a = γιος της παρηγοριάς // γιος της ενθάρρυνσης
Βαρούχ
--Βεελζεβούλ Λαϊκή ονομασία του Σατανά που θεωρείται αρχηγός των δαιμόνων. Η προέλευση, όμως της λέξης κρατά από πολύ μακριά και προέρχεται από τη λέξη Baal Zebub και στην ελληνική “Βάαλ Ζεβούβ" που στα σημιτικά θα πει ο "Κύριος των μυγών ή ο θεός μύγα. Έτσι ονομαζόταν μια θεότητα των Φοινίκων από την οποία προέρχεται και το όνομα Hanni – bal (Αννίβας) = Hannah = χάρις, δώρο, του Βάαλ. Οι ιερείς εβραίοι έλεγαν ότι το όνομα Βεελζεβούλ σημαίνει "θεός της κόπρου". Το βέβαιο είναι ότι η ονομασία αποδιδόταν σε κακή θεότητα.
--Βενιαμίν εξελληνισμένο εβραϊκό όνομα Benjamin < Ben (= γιος)+ jamin (= δεξί χέρι) = γιος της δεξιού χεριού, το «δεξί χέρι» ενν. του Ιακώβ. Ο δωδέκατος και τελευταίος γιος του.
--Γαβριήλ εξελληνισμένο εβραϊκό όνομα Gabhri-el = ο El, ο Θεός είναι η ισχύς μου. Ο Γαβριήλ είναι, κατά την Π.Δ., ο «ταξιάρχης» ο αρχιστράτηγος των αγγέλων και ο πρωτοστάτης που έφερε το μήνυμα στη Θεοτόκο για τη Γέννηση του Σωτήρος, του Εμμανουήλ, και, κατά τους μουσουλμάνους, διάβασε το Κοράνιο στο Μωάμεθ στο όρος «Αραφάτ».
Τα βαφτιστικά τα οποία προέρχονται από την εβραϊκή γλώσσα μέσω της Π. και της Κ. Διαθήκης ήταν άγνωστα στον Ε΄ και στο Δ΄ π.Χ. αιώνα π.Χ., γιατί οι αρχαίοι δεν καταδέχονταν να χρησιμοποιούν ονόματα «βαρβαρικά», προερχόμενα από τη γλώσσα των «βάρβαρων» Εβραίων.
Ιησούς εξελληνισμένο εβραϊκό όνομα Γιεσουάχ (Ye-šuáh < Yeho-šuáh = o Γιαχβέ, ο Κύριος (είναι) η σωτηρία.
Δαβίδ εξελληνισμένο εβραϊκό όνομα < εβρ. Dāwid = αγαπητός.
Δανιήλ Daniy-el = κριτής μου είναι ο Θεός.
Δεββώρα εξελληνισμένο εβραϊκό όνομα Ντέμπορα (Deborah)= μέλισσα., εργατική .
Δέσποινα < Δέσποινα < αρχαίο ελληνικό όνομα *Δεσπότνια = κυρία, κυρίαρχη του οίκου της.
Σημείωση. Για απόδοση τιμής στο κύριο όνομα της Παναγίας προτάσσεται το επίθετο κυρά Κυρα – Δέσποινα και όχι το επίθετο Κυρία, γιατί το κύρια παράγεται από τον τύπο κύριος (=κυρίαρχος) και η Παναγία δεν είναι, κατά τη Αγ. Γραφή, κυρίαρχη των ουράνιων και των επίγειων δυνάμεων όπως ο Θεός Πατέρας, ο Γιαχβέ, και ο Υιός Θεός ο Εμμανουήλ, ο Χριστός.
Διάβολος < ρήμα διαβάλλω (= συκοφαντώ) = συκοφάντης Ελισάβετ εξελληνισμένο εβραϊκό όνομα Eli-ševa = ο Θεός είναι άφθονος, δηλ. χαρίζει την αφθονία.
Ελισαίος Elisma= o Ελί, o Θεός, λυτρώνει.
Εμμανουήλ εξελληνισμένο εβραϊκό όνομα Immanu-el < Immanou (= μαζί μας) + – El (= Θεός) = Μαζί μας είναι ο Θεός. «Μεθ’ ημών Ο Θεός.
Εύα εξελληνισμένο εβραϊκό όνομα Ηawah = Zωή.
Εφραίμ εξελληνισμένο εβραϊκό όνομα Εphrajim =(πνευματικά) καρπερός.
Ζαχαρίας εξελληνισμένο εβραϊκό όνομα Zekhar-yah = ο Γιαχ, ο Κύριος, έχει θυμηθεί.
Ηλίας εξελληνισμένο εβραϊκό όνομα Eliyahu = ο Eli- (= Θεός) + Yahu (= Kύριος)= ο Θεός (είναι) Κύριος, Κυρίαρχος.
Σημείωση 1. Στα κύρια ονόματα που προέρχονται από την Π. Διαθήκη τα συντετμημένα συνθετικά El-, Elı- και el, στην ελληνική Ηλ -, Eλι – κ. – ήλ, Βλ. λ. Ηλίας, Ελισάβετ, ····Γαβριήλ, Εμμανουήλ κ.ά. μεταφράζονται πάντα με τη λέξη «Θεός» και εννοείται ο Θεός Πατέρας, ο Ελοχείμ, ενώ στην Κ. Δ. εννοείται ο Χριστός, ο Εμμανουήλ.
Σημείωση 2. Επειδή στο όνομα Ηλίας περιέχεται η λέξη Eli – που αποτελεί σύντμηση της προσωνυμίας του Θεού Πατέρα, του Ελοχείμ, κυρίαρχου των ουρανών και της γης, για το λόγο αυτό και οι ναοί του προφήτη Ηλία βρίσκονται σε μέρη υψηλά, όπως ήταν οι ναοί του Δια στον Όλυμπο και στην Ιθώμη, ο οποίος επίσης ήταν κύριος των ουράνιων φαινομένων και «θεός – πατέρας των ανδρών και των ανθρώπων.
Σημείωση 3. Η συλλαβή – ίας στα εβραϊκής προέλευσης εξελληνισμένα ονόματα: Ηλ-ίας , Ζαχαρί-ας, Ιερεμ-ίας δεν είναι κατάληξη αλλά η μετάφραση του δεύτερου συνθετικού του κύριου ονόματος και σημαίνει Γιαχβέ , δηλαδή «Κύριος», Κυρίαρχος.
Ησαΐας εξελληνισμένο εβραϊκό όνομα Yešae-yah σύντμηση του Yesae-yahu = ο Κύριος σώζει.
Θεοφάνης < Θεοφάνια (τα) = η φανέρωση του Θεού.
Σημείωση. Από την εποχή των ομηρικών χρόνων (8ος αιώνας π.Χ.). Τα θεοφάνεια εκδηλώνονταν 1. είτε ως «επιφάνεια» είτε ως «ενανθρώπιση». Στην πρώτη περίπτωση η incognito παρουσία της θεότητας γινόταν με μορφή πουλιού (περιστεριού) ή ζώου και η «ενανθρώπιση» με τη μορφή ανθρώπου, η ο οποίος δεν αποκάλυπτε την ταυτότητά του στο άτομο στο οποίο παρουσιαζόταν με ανθρώπινη μορφή όπως η Αθηνά στον Οδυσσέα. Ήταν και αρχαία ιεροπραξία στους Δελφούς κατά την οποία εικόνες των θεοτήτων επιδεικνύονταν από τους ιερείς σ’ αυτούς που μετείχαν στις εορτές
Θωμάς εξελληνισμένο εβραϊκό όνομα Te’ōma = δίδυμος.
Ιάκωβος εξελληνισμένο εβραϊκό όνομα Ya’akov = «φτέρνα». Κατά την Π. Διαθήκη ταυτόχρονα με τη γέννηση του δίδυμου αδερφού του, του Ισαύ, γεννήθηκε και ο Ιακώβ κρατώντας τη φτέρνα του αδερφού του. Από το γεγονός έδωσαν το όνομα αυτό στον Ιακώβ // υποσκελιστής.
Ιεζεκιήλ εξελληνισμένο εβραϊκό όνομα ehezq-el ο Θεός ενισχύει, ενδυναμώνει.
Ιερεμίας εξελληνισμένο εβραϊκό όνομα Yirme-yahu = ο Κύριος εξυψώνει.
Ιορδάνης εξελληνισμένο εβραϊκό όνομα Jardēn = κατάβαση, ροή υδάτων προς τη θάλασσα.
Ιούδας εξελληνισμένο εβραϊκό όνομα Yehūdhā = αντικείμενο επαίνων.
Ιουδίθ εξελληνισμένο εβραϊκό όνομα Yehū-dith = Αυτή που ανήκει στη φυλή Ιούδα // αυτή που αποτελεί αντικείμενο επαίνου.
Ισαάκ (ο) εξελληνισμένο εβραϊκό όνομα Yichāq = το γέλιο της Σάρας, όταν ο άγγελος ανήγγειλε στον Αβραάμ το θέλημα του Θεού να αποκτήσει γιο, πιστεύοντας πως η εντολή αφορούσε αυτή, αν και ήταν ενενήντα χρονών, ενώ ο άγγελος εννοούσε τη δούλη της, την Άγαρ.
Ισμαήλ εξελληνισμένο εβραϊκό όνομα Yishmā-el ο Θεός εισάκουσε.
Ισρα-ήλ εξελληνισμένο εβραϊκό όνομα εξελληνισμένο εβραϊκό όνομα Ιώσηπος.
Καιάφας εξελληνισμένο εβραϊκό όνομα < αραμαϊκή λέξη Kayphā = μάντης.
Κασσιανή εξελληνισμένο εβραϊκό όνομα Κασσιανή. Βυζαντινή ποιήτρια του 9ου μ.Χ., αιώνα που έγραψε το γνωστό τροπάριο που φέρει το όνομά της.
Λάζαρος εξελληνισμένο εβραϊκό όνομα < Ελ-εάζαρ < εβραϊκό El’azar = ο Θεός έχει βοηθήσει.
Λουκάς εξελληνισμένο εβραϊκό όνομα < λατινικό Lucas = Ο καταγόμενος από τη Λουκανία, τις δυτικές ακτές της Ν. Ιταλίας
Μαγδαληνή εξελληνισμένο εβραϊκό όνομα Μαγδαληνή < πόλη Μάγδαλα < εβρ. Magdal (= πύργος), κωμόπολη στη Δ. όχθη της Γαλιλαίας = Η καταγόμενη από την πόλη Μάγδαλα (τα).
Μάρθα < μτγν. Μάρθα < αραμ. Mārtā =κυρία, οικοδέσποινα.
Μαρία < μτγν. εξελλην. όν. Μαρία < εβρ. Marjam πιθ. «πικρή, ανυπότακτη».
Μάρκος < μτγν. Μάρκος < λατ. Marcus πιθ. < Μars – rtis ο θεός Άρης – εως των Ρωμαίων.
Ματθαίος < μτγν. Ματθαίος < εβρ. Mattith- yah < Matith (δώρο) + Jan (Κύριος) = δώρο του Κυρίου.
Μηνάς < μεσν. Μηνάς· = 1. πιθ. < ρ. μηνώ· ειδοποιώ, στέλνω μήνυμα· αυτός που στέλνει μηνύματα, ειδοποιεί»ή 2. < μηνάς (η) σελήνη = φωτεινός..
Μιχαήλ. εξελλ. τύπ. του εβραϊκ. ονομ. Micah-el ποιος είναι ίδιος με το Θεό; Όμοιος με το Θεό. Τρ. 17.
Ναθαναήλ < μτγν.εβρ. κύρ. όν. Ναθανα-ήλ = ο Ηλ, ο Θεός, έχει δώσει, έχει δωρίσει.
Ναούμ (ο) < μτγν. εβρ. όν.= παρηγορητής.
Παντελεήμων < μεσν. Παντελεήμων* – ονος < πας + ελεήμων < ρ. ελεώ· αυτός που ελεεί τους πάντες, χωρίς διάκριση· χαϊδευτ. Παντελής.
Παράσχος < μτγν. Παράσχος <εκκλ. φράση: «Παράσχου, Κύριε» < ρήμα παράσχου, προστακτ. αορίστ. του ρ. παρέχω/παρέχομαι (προσφέρω, δίνω) «Σε, παρακαλώ, δώσε μου, Κύριε…».
Σχόλιο. Κάθε ρήμα σε έγκλιση προστακτική αορίστου χρόνου της ενεργητικής ή μέσης φωνής των ρημάτων της αρχαίας ελληνικής: Παράσχου, ελέησον, ευλόγησον (Σε παρακαλώ να μου δώσεις…, Σε παρακαλώ να με ελεήσεις… Σε παρακαλώ να ειπείς ευσεβή λόγια (ευλογία) … εκφράζουν την παράκληση αυτού που τη χρησιμοποιεί, γιατί παρακαλεί κάποιος τη Θεότητα ή του αγίους, γατί δεν μπορεί να προστάξει κάποιος τη Θεότητα τους αγίους ή και κάποιον άνθρωπο να τον ελεήσει.
Όταν ο ιερουργών προτρέπει το εκκλησίασμα να προβεί σε κάποια ενέργεια πνευματική, όπως με τη φράση» άνω σχώμεν τας καρδίας» , "ας έχουμε τις καρδιές μας στραμμένες προς τα άνω, προς το Θεό» ή να κάμει το εκκλησίασμα καποια σωματική ενέργεια, όπως με τη φράση «τας κεφαλάς ημών των Κυρίω κλίνωμεν» »ας κλίνουμε, ας σκύψουμε τα κεφάλια μας με σεβασμό ως δούλοι του προς τον Κύριο». χρησιμοποιεί την αρχαία ελληνική υποτακτική προτρεπτική, γιατί μας προτρέπει
Παύλος* < εξελλην. ρωμαϊκό ψευδώνυμο Paulus < parvulus = μικρούτσικος < parvus =μικρός .
Πέτρος < αρχ. ουσ. πέτρα (= βράχος) // ακλόνητος. Σήμερα Πέτρα = λίθος
Πρόδρομος*
Ραφαήλ* < εξελλ. εβραϊκ. όνομ. Rafa-el =
Ραχήλ < μτγν. Ραχήλ < εβρ. Rāhēl προβατίνα // άκακη σαν προβατίνα.
Ρεβέκκα < εξελλην. εβρ. όνομ. < εβρ. Ribhqāh = παχουλή. σύζυγος του Ισαάκ και μητέρα των Ισαύ και Ιακώβ
Σαλώμη < εξελλ. εβραϊκ. όνομ. Šālōm· Ειρήνη. Χαιρετισμός του Κυρίου, όταν εμφανιζόταν μπροστά στους μαθητές τους ή σε λαϊκούς «Ειρήνη» (πάσι).
Σάββας < μτγν . όν. Σάββατον = τέλος της Δημιουργία και ημέρα αργία των Ισραηλινών// αναπαυμένος. Ημέρα αργίας των Μουσουλμάνων είναι η Τζούμα, η Παρασκευή
Σαμουήλ· εξελλ. τύπ. του εβραϊκ. ονόμ. Šēmū- ēl αυτός που εισακούστηκε από το Θεό.
Σαμψών· εξελλ. τύπ. του εβραϊκ. ονόμ.Šimŝōn < υποκ. του Semes ήλιος, «μικρός ήλιος».
Σωσσάνα (= κρίνος) = αγνή.
Σαούλ (ο) όν. εβραϊκ. = αυτός που ζητήθηκε. πρώτος βασιλιάς του Ισραήλ (περ. 1020- 1000 π.Χ.)
Σάρα· εξελλ. τύπ. του εβραϊκ. ονόμ. Sarah = διωγμένη // ικανοποιημένη // πριγκίπισσα.
Σατανάς < εβρ. Satan = αντίπαλος, κατήγορος, συκοφάντης (του Θεού), Διάβολος λατιν. ψευδών. Παύλος (Paulus) = Μικρούλης. Το έλαβε ο απόστολος, για να υποδηλώνει με το νέο του όνομα Παύλος ότι έγινε ταπεινός χριστιανός.
Σεραφείμ < εξελλην. εβραϊκ. ονόμ. Seraphim < ενικ. αριθμ. seraph, το τάγμα, η «τάξις» των εξαπτέρυγων αγγέλων οι οποίοι εκπέμπουν φλόγες, ενώ τα «πολυόμματα Χερουβείμ», έχουν πολλούς οφθαλμούς, για ν’ ασκούν εποπτεία.
Σολομών* < Σολόμων < εξελλην. εβραϊκ. όνομ. Slomo· (965- 926 π.Χ.) «Ειρηνικός» = γιος και διάδοχος του Δαβίδ (965 – 926 π.Χ.) βασιλιάς του Ισραήλ.
Σπυρίδων – ωνος* = 1. πιθαν. < αρχ. ουσ. σπυρίς – ίδος (= σπείρα) = κυκλικό πλεχτό καλάθι κ. 2. ψαροκόφινο. Ο Άγ. Σπυρίδων καταγόταν από την Κύπρο και είναι προστάτης της Κέρκυρας και του Πειραιά.
Συμεών* < εξελλην. εβραϊκ. όνομ. Simon (= προσεχτικό άκουσμα από το Θεό).
Σωσσάνη* < εξελλην. εβραϊκ τύπ του Σωσάννα. (=κρίνο) και μτφ. = αγνή σαν τον κρίνο.
Ταξιάρχης όνομ. < μτγν. ταξιάρχης < αρχ. ταξιάρχης < τάξις – εως (τάγμα) + άρχω (διοικώ)· Μιχαήλ κ. Γαβριήλ.
Τίτος αβέβ. ετυμ.· πιθ. <σύντμ. του λατ. Titulus τίτλος = βραβευμένος, τιτλούχος.
Χερουβείμ < μτγν. εβρ. όν. Kerubim, πληθ. του Kerub = άγγελοι, πνεύματα πολυόμματα, που βρίσκονται κοντά στο Θεό και τον
……………………………
Βιβλιογραφία- Λήμματα από το διαδίκτυο.
1. ΙΩΣΗΦ Μ. ΜΑΤΣΑ του καθηγητή «ΤΑ ΟΝΟΜΑΤΑ ΤΩΝ ΕΒΡΑΙΩΝ ΣΤΑ ΓΙΑΝΝΙΝΑ» ΑΘΗΝΑΙ 1955).
2.. Ασέρ Ρ. Μωυσή: “Η Ονοματολογία των Εβραίων της Ελλάδος”
Αθήναι 1973.
https://sites.google.com/site/stamatopdim/7-eponyma-ton-ellenon