Η ομηρική Ιθάκη και ΤΟ ΠΑΛΑΤΙ ΤΟΥ ΟΔΥΣΣΈΑ

  ΤΟ ΠΑΛΑΤΙ ΤΟΥ ΟΔΥΣΣΈΑ -ΑΝΑΣΚΑΦΙΚΟΣ ΧΩΡΟΣ 

Η ομηρική Ιθάκη είναι ένα θέμα που έχει απασχολήσει περισσότερο από έναν αιώνα πάρα πολλούς επιστήμονες. Aλλοι την τοποθετούν στην Ιθάκη, άλλοι στην Κεφαλονιά, ο Ντέρπεφελντ στη Λευκάδα, κάποιοι άλλοι στο νησάκι Ερεικούσα κοντά στην Κέρκυρα.

Η ΕΊΣΟΔΟΣ ΤΟΥ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟΥ ΧΩΡΟΥ 

ΑΝΑΣΚΑΦΕΣ ΤΟΥ ΝΤΕΡΠΕΦΕΛΝΤ ΣΤΗΝ ΛΕΥΚΑΔΑ

Ανάμεσα σε αυτούς που αναζήτησαν τις αποδείξεις για την ύπαρξη της ομηρικής Ιθάκης ήταν, για παράδειγμα, ο Σλήμαν, ενώ τα τελευταία χρόνια επιστημονικές αποστολές έκαναν ανασκαφικά προγράμματα στην Ιθάκη, αναζητώντας ίχνη του ομηρικού ήρωα.

ΑΝΑΣΚΑΦΕΣ -Ο ΧΩΡΟΣ ΤΟΥ ΠΑΛΑΤΙΟΥ ΤΟΥ ΟΔΥΣΣΕΑ

«Σύμφωνα με τα έως σήμερα στοιχεία, κινητά και ακίνητα, που είναι ιδιαίτερα σοβαρά, και με κάθε επιστημονική επιφύλαξη, πιστεύουμε ότι βρισκόμαστε μπροστά στο Ανάκτορο του Οδυσσέα και της Πηνελόπης, το μόνο από τα ανάκτορα των Ομηρικών Επών, που δεν έχει ανακαλυφθεί», δήλωσε ο ομότιμος καθηγητής Αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων, Θανάσης Παπαδόπουλος, ο οποίος μαζί με τη σύζυγό του Λίτσα Κοντορλή- Παπαδοπούλου, συνταξιούχο αναπληρώτρια καθηγήτρια στο Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων, παρουσίασαν στις 20 Αυγούστου την επιστημονική τους ανακάλυψη σε συνέδριο στην Ιθάκη.

Η επιστημονική κοινότητα αρνείται να μιλήσει και να σχολιάσει τα ευρήματα της κυρίας Κοντορλή στην Ιθάκη. Το ίδιο και το υπουργείο Πολιτισμού.

Σε επικοινωνία με τον κ. Παπαδόπουλο, πληροφορηθήκαμε ότι, κατά καιρούς, στην ανασκαφή στην περιοχή Αγιος Αθανάσιος στη βόρεια Ιθάκη (έχουν ανασκαφεί περίπου δέκα από τα 25 στρέμματα της απαλλοτριωμένης περιοχής) έχει έρθει στο φως «κτιριακό σύμπλεγμα σε δύο επίπεδα τα οποία επικοινωνούν με κλιμακοστάσια, στις διαστάσεις της Τίρυνθας και της Πύλου.

Στο κάτω άνδηρο βρίσκεται ένα τριμερές οικοδόμημα τύπου μεγάρου (23μ. Χ 11μ. πλάτος) με λαξευμένο κλιμακοστάσιο. Ανατολικά του συγκροτήματος, στα 50 μέτρα υπάρχει μια υπόγεια τυκτή κρήνη. Είναι χτισμένη με τον εκφορικό τρόπο, όπως στην Τίρυνθα και στις Μυκήνες, οι οποίες κατασκευάζονταν έτσι ώστε η περιοχή να έχει ύδρευση και τον καιρό του πολέμου. Σύμφωνα με τον ομότιμο καθηγητή υδρολογίας του Πανεπιστημίου του Μονάχου, Γιοστ Κνάουστ, η τυκτή κρήνη χρονολογείται στον 13ο αιώνα π.Χ.».

Ο ΧΩΡΟΣ ΤΩΝ ΑΝΑΣΚΑΦΩΝ

ΑΠΟ ΤΟ ΣΗΜΕΙΟ ΑΥΤΟ ΜΠΟΡΕΙ ΚΑΝΕΙΣ ΝΑ ΔΕΙ ΤΡΕΙΣ ΘΑΛΑΣΣΕΣ ΟΠΩΣ ΚΑΙ Ο ΟΜΗΡΟΣ ΑΝΑΦΕΡΕΙ.

ΜΕΡΟΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΘΕΑ  ,ΑΠΟ ΤΟ ΠΑΛΑΤΙ 

Εργαστήρι

«Μέσα στα χρόνια βρέθηκαν ακόμα ένα εργαστήρι μεταλλοτεχνίας για χαλκό και σίδηρο και δίπλα ένας σπασμένος λουτήρας- ασάμινθος, όπως το αναφέρει ο Ομηρος- εκεί όπου μάλλον ήταν το λουτρό. Επίσης, ένα μεγάλο ταφικό μνημείο που περιείχε δύο κρανία ταύρων, προφανώς από θυσία, ενώ στον ταφικό περίβολο βρέθηκε κιβωτιόσχημος τάφος που πρέπει να είναι προϊστορικός. Τέλος σώζεται τμήμα από το κυκλώπειο τείχος».

Σύμφωνα με τον καθηγητή κ. Παπαδόπουλο, ανάμεσα στα κινητά ευρήματα, ανακαλύφθηκαν και κάποια που χρονολογούνται στη μυκηναϊκή εποχή, αλλά υπάρχουν και ευρήματα «υστερότερων εποχών, γιατί η περιοχή κατοικήθηκε διαχρονικά μέχρι τα ρωμαϊκά χρόνια. Οι επόμενοι καθάριζαν τους προηγούμενους. Ο χώρος ήταν απροστάτευτος, άφρακτος, καλλιεργούνταν, έμπαιναν αρχαιοκάπηλοι και πρέπει να έχει γίνει μεγάλη καταστροφή».

Όταν ζητήσαμε από τον κ. Παπαδόπουλο να μας παραθέσει χωρία του Ομήρου που να ταυτοποιούν ότι πρόκειται για το ανάκτορο του Οδυσσέα, μας απάντησε: «Ψάξτε. Δεν μπορώ να τα θυμάμαι απέξω. Τα γράφει όλα ο Ομηρος».

Η Τοπική Αυτοδιοίκηση 

Οι επιστήμονες μπορεί να έχουν ενστάσεις, η τοπική αυτοδιοίκηση όμως έχει αποφασίσει. «Είμαι βέβαιος πως πρόκειται για το Ανάκτορο του Οδυσσέα» μας είπε ο δήμαρχος Ιθάκης, Γιώργος Βασιλόπουλος. «Ακούγοντας την ανακοίνωση, διαπίστωσα ότι τα ευρήματα βεβαιώνουν πως πρόκειται για το μυκηναϊκό άστυ. Είμαι δε σίγουρος ότι το ανάκτορο βρίσκεται στην Ιθάκη για δύο λόγους. Το όνομά της δεν έχει αλλάξει από τα προϊστορικά χρόνια, ενώ εδώ έχει βρεθεί το μοναδικό λατρευτικό σπήλαιο στη θάλασσα. Δεν υπάρχει κάτι ανάλογο στο Ιόνιο».

ΑΝΑΠΑΡΑΣΤΑΣΗ ΤΟΥ ΠΑΛΑΤΙΟΥ ΤΟΥ ΟΔΥΣΣΕΑ 

Ο επί εικοσαετίας πρώην δήμαρχος Ιθάκης, Σπύρος Αρσένης, δήλωσε στο ΑΠΕ - ΜΠΕ ότι «πρόκειται για μια από τις σημαντικότερες ανακαλύψεις για την ελληνική, και όχι μόνον, αρχαιολογία, καθώς ο Οδυσσέας αποτελεί εμβληματική μορφή για την παγκόσμια κοινότητα, τα μέλη της οποίας τον γνωρίζουν από τα μαθητικά τους χρόνια».

Σε μια από τις σημαντικότερες αρχαιολογικές ανακαλύψεις των τελευταίων δεκαετιών εκτιμούν ότι βρίσκονται δύο Έλληνες αρχαιολόγοι από το Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων, που τα τελευταία 16 χρόνια ανασκάπτουν την περιοχή Αγ. Αθανάσιος στην Ιθάκη.«Σύμφωνα με τα έως σήμερα στοιχεία, κινητά και ακίνητα, που είναι ιδιαίτερα σοβαρά, και με κάθε επιστημονική επιφύλαξη, πιστεύουμε ότι βρισκόμαστε μπροστά στο Ανάκτορο του Οδυσσέα και της Πηνελόπης, το μόνο από τα Ανάκτορα των Ομηρικών Επών, που δεν έχει ανακαλυφθεί», δήλωσε στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο καθηγητής Αρχαιολογίας, Θανάσης Παπαδόπουλος, ο οποίος μαζί με τη συζυγό του, Λίτσα Κοντορλή, αναπληρώτρια καθηγήτρια στο Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων παρουσίασαν στις 20 Αυγούστου την επιστημονική τους ανακάλυψη.

Πρόκειται για ένα μέγαρο τριών επιπέδων με κλιμακοστάσιο λαξευμένο στον βράχο και μέσα σε αυτό υπολείμματα μυκηναϊκής κεραμικής. Ένα ακόμα σημαντικό εύρημα είναι μια κρήνη, που τοποθετείται στον 13ο αιώνα π.Χ, περίοδο κατά την οποία έζησε ο Οδυσσέας. Αντίστοιχες κρήνες ήρθαν στο φως στην Ακρόπολη των Μυκηνών και την Τίρυνθα.

«Πιστεύουμε ότι με τα ευρήματα, που έχουμε, τεκμηριώνουμε με επιστημονικό τρόπο την παράδοση, που αναφέρεται από τον Όμηρο και οι περιγραφές που γίνονται ταιριάζουν, παρά τις καταστροφές που έχουν υποστεί, γιατί πρώτον, η περιοχή κατοικήθηκε και χάθηκαν πολύτιμα στοιχεία και δευτερευόντως επειδή ο χώρος ήταν άφρακτος με αποτέλεσμα περίεργοι περιπατητές να εισβάλλουν σε αυτόν καθημερινά».

 

Ο κ. Παπαδόπουλος ζητεί την φροντίδα της Πολιτείας και του Υπουργείου Πολιτισμού, προκειμένου να συνεχισθεί η ανασκαφή, αλλά να γίνει και η περίφραξη του χώρου.
Σημειώνεται ότι πριν από τέσσερα χρόνια, τον Νοέμβριο του 2006, ήρθε στο φώς ένα σημαντικό εύρημα από την Ιθάκη. Επρόκειτο για πινακίδα, στην οποία γίνεται αναφορά σε ένα από τα επεισόδια της Οδύσσειας. Το εύρημα παρουσιάστηκε σε γερμανικό έγκριτο αρχαιολογικό έντυπο (ΚΑDMOS). Πρόκειται για την απεικόνιση πλοίου με τον Οδυσσέα, δεμένο στο κατάρτι, και τερατόμορφα σχέδια, μια τρίαινα και σημάδια γραφής Γραμμικής Α. Την επιστημονική δημοσίευση συνυπογράφουν δύο Έλληνες αρχαιολόγοι με τον ειδικό σε θέματα επιγραφικής Βρετανό Τζ. Οουενς.

Η περιοχή Αγ. Αθανασίου, στην οποία γίνονται ανασκαφές είναι έκτασης 25 στρεμμάτων και είναι απαλλοτριωμένη με απόφαση του Κεντρικού Αρχαιολογικού Συμβουλίου. Προσφάτως, μάλιστα, το Νομαρχιακό Συμβούλιο Ιθάκης ενέκρινε για το Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων χρηματοδότηση 115.000 ευρώ, προκειμένου να συνεχισθεί η αρχαιολογική έρευνα.

Ο επί εικοσαετίας πρώην δήμαρχος Ιθάκης, Σπύρος Αρσένης, δήλωσε στο ΑΠΕ – ΜΠΕ ότι «πρόκειται για μια από τις σημαντικότερες ανακαλύψεις για την ελληνική, και όχι μόνον, αρχαιολογία, καθώς ο Οδυσσέας αποτελεί εμβληματική μορφή για την παγκόσμια κοινότητα, τα μέλη της οποίας τον γνωρίζουν από τα μαθητικά τους χρόνια».Από την πλευρά του Υπουργείου Πολιτισμού δεν διατυπώθηκε σχόλιο για το θέμα.

ΙΣΤΟΡΙΚΑ ΜΝΗΜΕΙΑ

Η Ιθάκη κατοικήθηκε από την Νεολιθική περίοδο (4000 - 3000 π.Χ.) και από την Πρωτοελλαδική Περίοδο (3000 - 2000 π.Χ.) υπήρχαν οργανωμένοι οικισμοί στο νησί, όπως μαρτυρούν τα ερείπια συνοικισμού, δρόμων και τειχών στην περιοχή των Πηλικάτων καθώς και τα ευρήματα στην Σπηλιά του Λοίζου.

ΕΥΡΗΜΑΤΑ ΜΥΚΗΝΑΪΚΗΣ ΕΠΟΧΗΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΝΑΣΚΑΦΗ

Η προέλευση των πρώτων κατοίκων του νησιού παραμένει άγνωστη.
Αρχικά, οι κάτοικοι του νησιού ήταν συγκεντρωμένοι στο βόρειο τμήμα του νησιού και αργότερα, γύρω στο 1500 π.Χ., απλώνονται ως το κεντρικό τμήμα, γύρω από το Βαθύ.

ΜΕΡΟΣ ΑΠΟ ΤΟΝ  ΑΝΑΣΚΑΦΙΚΟ ΧΩΡΟ ΤΟΥ ΠΑΛΑΤΙΟΥ 

Αυτή η μετακίνηση σηματοδοτεί την αρχή μιας περιόδου ακμής στην ζωή του νησιού με την ίδρυση του κράτους των Κεφαλλήνων, που έχει πρωτεύουσα την Ιθάκη και περιλαμβάνει τα γύρω νησιά και μέρος της γειτονικής ηπειρωτικής ακτής.

Πόλη των Αλαλκομενών

Η Πόλη των Αλαλκομενών που βρίσκεται κοντά στον Αετό εικάζεται ότι χτίστηκε τον 8ο αιώνα π.Χ. Εδώ βρίσκεται ναός που ήταν αφιερωμένος ή στην θεά Άρτεμη ή στον αδελφό της, θεό Απόλλωνα. Τους δύο τελευταίους αιώνας έχουν γίνει κάποιες ανασκαφές στην περιοχή οι οποίες όμως δεν έχουν ολοκληρωθεί.
Παρ’ όλο που ένας σημαντικός αριθμός ευρημάτων έγινε λεία αρχαιοκαπήλων, πολλά αντικείμενα που σώθηκαν από την περιοχή
φιλοξενούνται στο μουσείο του Βαθύ και περιλαμβάνουν αγγεία, εργαλεία και νομίσματα της Μυκηναϊκής, Κορινθιακής και Δωρικής περιόδου του νησιού.
Στην ίδια περιοχή με την Πόλη των Αλαλκομενών βρίσκονται τα Κυκλώπεια Τείχη ή ‘‘Κάστρο του Οδυσσέα’’, όπως το ονομάζουν οι ντόπιοι, που χρονολογούνται τον 7ο αιώνα π.Χ.

Πηλικάτα

Ο λόφος των Πηλικάτων, κοντά στον Σταυρό, πήρε τ’ όνομά του από την οικογένεια Πήλικα που ήταν ιδιοκτήτες όλης της περιοχής. Σε αυτόν τον λόφο τοποθετείται η πόλη του Οδυσσέα.
Σύμφωνα με την περιγραφή του Ομήρου που ταιριάζει στην περιοχή το παλάτι του Οδυσσέα βρισκόταν σε σημείο που είχε θέα τρεις θάλασσες και το περιτριγύριζαν τρία βουνά.
Εξάλλου την άποψη περί της πόλης του Οδυσσέα σε αυτήν την περιοχή ενισχύουν τα ευρήματα και τα ίχνη οικισμών της Νεολιθικής Περιόδου που έφεραν στο φως οι αρχαιολόγοι.
Στα Πηλικάτα βρίσκεται το μουσείο του Σταυρού και ανασκαφές που έχουν γίνει στην περιοχή μας έχουν δώσει ευρήματα της Μυκηναϊκής και Κορινθιακής περιόδου.

ΠΗΓΗ