Η Κατασκοπεία στην Αρχαία Ελλάδα

Κατάσκοποι υπήρχαν πάντα, από την αρχαιότητα, μέχρι και σήμερα. ----Όπου υπήρξε πόλις και κράτος, όπου υπήρξε πόλεμος, υπήρχαν και κατάσκοποι.--Η γνώση των αντιπάλων, τα όπλα που διέθεταν, τα στρατηγικά σχέδια των επιθέσεών τους και η αριθμητική τους υπεροχή ήταν στοιχεία πολύτιμα για το άλλο στρατόπεδο που επεδίωκε τη νίκη.

* Η κατάσκοπος Δαλιδά, πήρε από τους Φιλισταίους 1.100 κομμάτια ασήμι για να εκμαιεύσει από τον Σαμψών το μυστικό της υπεράνθρωπης δύναμής του. Παριστάνοντας την ερωτευμένη μαζί του, τον πείθει να της πει το μυστικό του και όταν εκείνος την εμπιστεύεται και της ομολογεί πως για να μη χάσει τη δύναμή του δεν πρέπει να κόψει ποτέ τα μακριά του μαλλιά, εκείνη τον κοιμίζει στα γόνατά της και του τα κόβει, παραδίδοντάς τον έτσι ανίσχυρο στους Φιλισταίους.

* Μια πανάρχαια αφήγηση που μας περιγράφει ένα πλήρες κατασκοπευτικό επεισόδιο, υπάρχει στο Κ της «Ιλιάδας» του Ομήρου, όπου ένας Τρώας πάει να κατασκοπεύσει το στρατόπεδο των Ελλήνων, αλλά γρήγορα γίνεται αντιληπτός, τον συλλαμβάνουν, εκείνος τους τα μαρτυράει όλα και τελικά του κόβουν το κεφάλι. Μια παραλλαγή τού επεισοδίου υπάρχει στον «Ρήσο» του Ευριπίδη, όπου ο Τρώας μεταμφιέζεται σε …λύκο, βάζοντας πάνω του ένα λυκοτόμαρο, προκειμένου να μπει στο στρατόπεδο των αντιπάλων.

* Άλλη μια πολύ παλιά σωζόμενη αναφορά στην κατασκοπεία ανάγεται στην εποχή του πολέμου του φαραώ Ραμσή με τους Χετταίους και στη μάχη του Καντές ( περ. 1274. π.Χ. ).
Αν και οι κατάσκοποι είναι πιο γνωστοί ως συλλέκτες πληροφοριών, συχνά χρησιμοποιούνται και για τη διάδοση ψευδών ειδήσεων, προκειμένου να παραπλανήσουν τους αντιπάλους.

Έτσι, ο Χετταίος βασιλιάς Μουταβάλις ( βασίλεψε περίπου από το 1295 έως το 1271 π.Χ. ), έστειλε στο στρατόπεδο των Αιγυπτίων δύο κατασκόπους μεταμφιεσμένους σε λιποτάκτες, με αποστολή να πείσουν τον Φαραώ ότι ο στρατός των Χετταίων ήταν ακόμη μακριά. Ο Ραμσής πίστεψε την ιστορία τους, με αποτέλεσμα να οδηγήσει ένα τμήμα του στρατού του σε μια ενέδρα των Χετταίων. Ευτυχώς για τον Φαραώ, κατάφερε να συλλάβει δύο ακόμα Χετταίους κατασκόπους και τους παρέδωσε στους αξιωματικούς του για ανάκριση.

Μετά από ξυλοδαρμό, οι Χετταίοι απεκάλυψαν ότι είχε στηθεί ενέδρα για την εμπροσθοφυλακή του Ραμσή: η αποκάλυψη αυτή επέτρεψε στον Φαραώ να καλέσει ενισχύσεις και ν’ αποφύγει την καταστροφή στη μάχη που έγινε γνωστή πλέον ως μάχη του Καντές.

Η παλαιότερη απεικόνιση κατασκόπων : Σκηνή από ανάγλυφο του Μεγάλου Ταμπλό στον Ναό του Αμπού Σιμπέλ ( 13ος αιώνας π.Χ. ) που απεικονίζει τη μάχη του Καντές. Οι δύο γονατιστές φιγούρες είναι Χετταίοι κατάσκοποι τους οποίους χτυπούν οι αξιωματικοί του Ραμσή.

* Ο Ιέρων, ο τύραννος των Συρακουσών μίσθωνε τακτικά κατασκόπους, πληροφοριοδότες, αλλά και ωτακουστές, που τους έστελνε μέρα νύχτα παντού, για να ακούν τις ομιλίες και τις απόψεις των ανθρώπων στην πόλη.

http://diolkos.blogspot.gr/2011/09/blog-post_8012.html

 

-------------------------------------------------------------------------------------

Η Κατασκοπεία στην Αρχαία Ελλάδα

Πώς δρούσαν οι αρχαίοι κατάσκοποι; ----Πώς μάθαιναν στην αρχαιότητα τι γινόταν στις γειτονικές ή τις παρα-γειτονικές πόλεις δίχως δορυφόρους, κοριούς και κρυφές κάμερες; ---Δεν ενδιαφέρονταν για τους γείτονες ή στηρίζονταν σε εικασίες και υποθέσεις. --Ε, λοιπόν, τίποτα από όλα αυτά.

Η κατασκο-πεία «ανθούσε» και στην αρχαιότητα. Το τεκμηρίωσε στην ομιλία της «Κατασκοπεία στην αρχαιότητα», στο «Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο» η αρχαιολόγος Κατερίνα Ρωμιοπούλου.

Η κ. Ρωμιοπούλου αναφέρθηκε με τρόπο περιγραφικό και γλαφυρό στις συνήθεις τακτικές μεθόδους που ακολουθούσαν οι αρχαίοι Ελληνες σε καιρό πολέμου (αλλά και ειρήνης) για να παίρνουν πληροφορίες που τους χρησίμευαν στη μάχη αλλά και στο εμπόριο.

 

Ελλείψει εξειδικευμένης τεχνολογίας οι αρχαίοι Ελληνες χρησιμοποιούσαν... ανθρώπους. «Δεν είχαμε εξειδικευμένους κατασκόπους», τονίζει, ωστόσο υπήρχαν άνθρωποι οι οποίοι «προσφέρονταν να δώσουν πληροφορίες». Οι τακτικές δεν ήταν σαν τις σύγχρονες. «Βασίζονταν στην ευφυϊα και στην παρατηρητικότητα αυτού που έβλεπε.

Ο "κατάσκοπος" είχε και την ευθύνη τού τι έλεγε... Ταξιδευτές, έμποροι που κινούνταν από πόλη σε πόλη και μπορούσαν να καταλάβουν το τι γίνεται κι εκπρόσωποι, χωρίς να ασκούν επίσημα την κατασκοπεία, ανέφεραν ό,τι έκριναν αξιόλογο προς αναφορά».

Τους κατασκόπους που συνελάμβαναν, άλλοτε τους ελευθέρωναν κι άλλοτε τους σκότωναν. Εξαρτιόταν πώς ήθελαν να τους χρησιμοποιήσουν. Εάν ήταν πιο ισχυροί και ήξεραν ότι θα τρομοκρατούσαν τον αντίπαλο, τότε τους ελευθέρωναν. Στην αντίθετη περίπτωση τους σκότωναν για τον ίδιο λόγο: να μην πάνε πίσω και μαρτυρήσουν αυτό που είδαν.

Μπορεί το Ιντερνετ να μην υπήρχε ούτε στα όνειρα των αρχαίων, ωστόσο οι «μυστικές» επικοινωνίες γίνονταν με διάφορους τρόπους: έκρυβαν τα μηνύματα μέσα στα παπούτσια τους, χάραζαν τα γράμματα που συνέθεταν το μήνυμα σε ξύλινο πινάκιο που το άλειβαν με κερί και από πάνω έγραφαν αθώα μια επιστολή. Επίσης ένα μήνυμα μπορούσαν να το γράψουν πάνω στα υλικά που σκέπαζαν μια πληγή τραυματισμένου, π.χ. φύλλα, ή έγραφαν μια επιστολή και ανάμεσα στις λέξεις υπήρχαν διάφορα σημαδάκια που εάν τα μάζευε ο «ειδικός» συνέθετε ένα νέο κείμενο.

Οι μεταμφιέσεις σε γυναίκες, δούλους, ζητιάνους, για να κρατούν χαμηλό προφίλ και να κυκλοφορούν με άνεση στις ξένες πόλεις, ήταν πολύ διαδεδομένες.

«Η αρχαιότερη αφήγηση που δίνει πλήρες κατασκοπευτικό επεισόδιο αναφέρεται στο Κ της "Ιλιάδας" του Ομήρου, πώς ένας Τρώας πάει να κατασκοπεύσει το στρατόπεδο των Ελλήνων, τον πιάνουν, τους τα μαρτυράει όλα και τελικά του κόβουν το κεφάλι», εξηγεί η κ. Ρωμιοπούλου. Μια παραλλαγή του επεισοδίου υπάρχει στον «Ρήσο» του Ευριπίδη, πώς ο Τρώας βάζει δέρμα πάνω του και κάνει τον λύκο προκειμένου να μπει στο στρατόπεδο.

Πηγή: ¨Ελληνικό Αρχείο¨