Η κασετίνα της Σταυρούπολης

Είναι φτιαγμένη από μπρούτζο και ασήμι, με ιδιαίτερα
προχωρημένη τεχνική ασφαλείας (εσωτερικές κλειδαριές)
και κατανομή χώρων με "ειδικά διαμερίσματα" για
γραφίδες.μελάνι κλπ.

Και τι δεν είχε ο κιβωτιόσχημος τάφος που βρέθηκε τη δεκαετία του ‘70 σε νεκροταφείο της οδού Ωραιοκάστρου στη Σταυρούπολη Θεσσαλονίκης. Ήταν κατασκευασμένος από πλάκες πωρόλιθου και περιείχε την ταφή ενός άνδρα που χρονολογείται στα 325-300 π. Χ.

Τα υπολείμματα καύσης του νεκρού είχαν τοποθετηθεί μέσα σε ξύλινο κιβώτιο, πλούσια διακοσμημένο με χρυσά και επίχρυσα στοιχεία. Παρά το μικρό του μέγεθος, ο τάφος περιείχε πολλά πλούσια κτερίσματα, μερικά από τα οποία είναι μοναδικά στο είδος τους. Εκτίθενται σε προθήκες στο ισόγειο του Αρχαιολογικού Μουσείου Θεσσαλονίκης και σύντομα (στο τέλος Σεπτεμβρίου) θα μεταφερθούν στο Παρίσι για τη μεγάλη έκθεση αρχαιολογικών ευρημάτων της Μακεδονίας στο Μουσείο του Λούβρου.

Ίσα που προλαβαίνει ο επισκέπτης (μετά τον Μάρτιο του 2012 θα επιστρέψουν) να δει το χρυσό στεφάνι με τα φύλλα μυρτιάς, σύμβολο θρησκευτικό και ταυτόχρονα υποδήλωση κοινωνικής τάξης και εξουσίας του περίεργου νεκρού, και μία πιο εντυπωσιακή (για την τεχνική της) κασετίνα - μελανοδοχείο.

Τι μπορεί να ήταν αυτός ο περίεργος νεκρός που συνοδεύτηκε από χρυσό στεφάνι, ασημένιο κάθισμα και μπρούτζινη κασετίνα με υπολείμματα μελανιού; Πολεμιστής; Λόγιος; Άρχοντας; Μάντης; Μάγος; Ολα μαζί; Κανείς δεν απαντά σαφώς...

Η αρωματική μυρτιά, ιερό φυτό της θεάς Αφροδίτης και σύμβολο της αθανασίας, υπήρξε η έμπνευση για το χρυσό στεφάνι του λόγιου - πολεμιστή - μάντη της Σταυρούπολης. Μέσα στο πλούσιο φύλλωμα, λεπτοί συρμάτινοι μίσχοι στηρίζουν δύο ειδών άνθη με σέπαλα και πέταλα, καθώς και ένα πλήθος από στήμονες. Στο κέντρο του στεφανιού, ένας σύνθετος κόμβος στηρίζει ένα κεντρικό κλαδί με οδοντωτά φύλλα και ένα διαφορετικό άνθος έξι πετάλων τα οποία ακόμη σώζουν κυανό σμάλτο!

Όσο για την αρχαία κασετίνα; Εχει μήκος 22,5 εκ. και διάμετρο της κλειστής θήκης της 5,5 εκατοστά. Είναι φτιαγμένη από μπρούντζο και ασήμι, με ιδιαίτερα προχωρημένη τεχνική ασφαλείας (με ειδικές εσωτερικές κλειδαριές) και κατανομή χώρων με ειδικά «διαμερίσματα» για γραφίδες, στερεά, μελάνι κ.λπ.

Αποτελείται από δύο αρθρωτά ημικυλινδρικά τμήματα που κλειδώνουν μεταξύ τους με γλωσσίδι στο μέσον. Στο δεξιό άκρο, κάθε ημικύλινδρος φέρει από ένα ημιδακτύλιο ώστε όταν ο κύλινδρος κλείνει να μπορεί από αυτούς να περάσει ένα κορδόνι ανάρτησης. Το πάνω μέρος του φέρει εσωτερικό αρθρωτό κάλυμμα που στερεώνεται μέσω προεξοχών στις εσωτερικές γωνίες, ανασηκώνεται με μικρή τοξωτή λαβή και ασφαλίζει με τρία γλωσσίδια.
Το κάτω τμήμα διαιρείται σε τρία άνισα «διαμερίσματα» από τα οποία το αριστερό καταλαμβάνει τα δύο τέταρτα του μήκους του κυλίνδρου και τα άλλα δύο από ένα τέταρτο. Το αριστερό «διαμέρισμα» έχει δικό του εσωτερικό αρθρωτό κάλυμμα με λαβή και δύο γλωσσίδια και το άνοιγμά του ενισχύεται με οριζόντιο έλασμα αλλά το εσωτερικό του παραμένει ενιαίο. Το μεσαίο «διαμέρισμα» έχει επίσης δικό του εσωτερικό αρθρωτό κάλυμμα, λαβή και γλωσσίδι. Ολα τα καλύμματα διακοσμούνται με επάργυρο στικτό πλαίσιο στις τρεις πλευρές. Στο τελευταίο δεξιά «διαμέρισμα» βρέθηκαν υπολείμματα μελανής ουσίας.

Η θήκη είναι κατασκευασμένη από τον χρυσίζοντα μπρούντζο (κράμα χαλκού με μεγάλο ποσοστό κασσίτερου) που συναντάται συχνά στη Μακεδονία και κάποια πλευρικά ελάσματα από χαλκό.

«Πρόκειται πιθανότατα για θήκη γραφής με “διαμερίσματα” για γραφίδες (άνω), στερεή γραφική ύλη - μελάνη (κάτω) και ενσωματωμένο μελανοδοχείο για την ανάμειξη της μελάνης με νερό (κάτω δεξιά)» σημειώνει η αρχαιολόγος κ. Ιγνατιάδου που επιμελείται και των νέων κειμένων που θα συνοδεύσουν το εντυπωσιακότατο εύρημα στην επικείμενη έκθεσή του στο Λούβρο.

Η δυνατότητά της να κλείνει την καθιστούσε ιδανική και για την περιέλιξη παπύρου γύρω από το κυλινδρικό της σώμα.


Πηγή: Εφημερίδα "Τα Νέα"

http://erroso.blogspot.com/2011/08/blog-post_7070.html#ixzz1UeKvWsVy