Γιατί οι Τούρκοι μισούν τους Έλληνες                                      Για Έλληνες αναγνώστες                                                                              Του Χάρη Φουνταλή                          Τι μας λένε οι δάσκαλοί μας στο σχολειό, αγαπητέ Έλληνα αναγνώστη, σχετικά με τη διαγωγή των προγόνων-μας; «Εμείς, οι Έλληνες, ποτέ δεν ξεκινήσαμε πόλεμο εναντίον άλλου έθνους! Πάντοτε άλλοι μας επιτέθηκαν πρώτοι! Πάντοτε πολεμήσαμε αμυντικούς πολέμους, διαμέσου της χιλιάδων-ετών ιστορίας-μας!» Και αν η μνήμη-σας ταξιδέψει πίσω στην αρχαιότητα, και πάτε να ψελλίσετε ότι ο Αλέξανδρος επιτέθηκε στους Πέρσες χωρίς εκείνοι να του επιτεθούν πρώτοι, οι δάσκαλοί σας θα σπεύσουν να βουλώσουν το αυθάδικο στόμα-σας: «Ο Αλέξανδρος έφερε τον πολιτισμό  στους βαρβάρους της Ανατολής! Δεν τους κατέκτησε απλώς, αλλά τους μετέδωσε τα φώτα του πολιτισμού! Δες όμως: σ’ όλες τις άλλες περιπτώσεις μας επιτέθηκαν άλλοι κ’ εμείς υπερασπιστήκαμε τη γη-μας: οι Πέρσες επιτέθηκαν στην αρχαία Ελλάδα, οι Οθωμανοί επιτέθηκαν στο Βυζάντιο, οι Ιταλοί και οι Γερμανοί μας επιτέθηκαν κατά το 2ο Παγκόσμιο Πόλεμο. Και τώρα, μικρέ και άμυαλε, γράψε 1000 φορές: “Δεν θα ξανα-αντιμιλήσω στο δάσκαλό μου”, κι αύριο με τον κηδεμόνα-σου!» Εντάξει,  ίσως να υπερέβαλλα και λίγο, παραπάνω, αλλά έχω εντυπωμένο στην παιδική μνήμη-μου αυτό για τον Αλέξανδρο και την “αυστηρώς εκπολιτιστική” εκστρατεία-του. Και τίποτε δεν μπορεί να είναι περισσότερο λάθος. Οι πρόγονοί μας — οι κοντινοί-μας πρόγονοι, όχι οι αρχαίοι — πράγματι επιτέθηκαν σε ένα γειτονικό έθνος, χωρίς να έχουν προκληθεί, χωρίς καν να αισθανθούν ότι απειλήθηκαν από ’κείνους. Τους επιτεθήκαμε, κάψαμε τα χωριά-τους, σκοτώσαμε τους άντρες-τους, και βιάσαμε τις γυναίκες-τους. Οι γείτονες εκείνοι ήσαν οι Τούρκοι. Και αυτός είναι ο κυριότερος λόγος για τον οποίο μας μισούν τώρα. Δεν μάθαμε αυτό το κομμάτι της ιστορίας στο σχολείο, κι αν ναι, το μάθαμε μονόπλευρα. Μας παρουσίασαν τα πράματα σαν εμείς οι Έλληνες να ήμασταν τα θύματα, ενώ ήμασταν οι επιτιθέμενοι. Μας είπαν ότι ονομάζεται “Μικρασιατική Καταστροφή”, που σημαίνει εθνική καταστροφή για μας τους Έλληνες — τους φτωχούς! Τόσο άτυχα θύματα ήμασταν, οι κακομοίρηδες... κ’ εκείνοι οι παλιότουρκοι, μας προκάλεσαν καταστροφή! Δίκιο δεν έχουμε λοιπόν να τους μισούμε; Ίσως όμως δεν μάθατε τίποτα, ούτε ακόμα και τα παραπάνω. Τα ιστορικά γεγονότα της “Μικρασιατικής Καταστροφής” είναι στρατηγικά τοποθετημένα σε τέτοια θέση στο βιβλίο ιστορίας ώστε όταν έρχεται η ώρα να φτάσουμε σ’ αυτά είναι ήδη άνοιξη, έχει ένα σωρό αργίες, κανείς δεν ενδιαφέρεται για μάθηση — ούτε κ’ οι δάσκαλοί σας — και σύντομα όλοι φεύγουν για τις καλοκαιρινές διακοπές ευτυχισμένοι. «Μας έσωσε το κουδούνι», όπως λένε οι Εγγλέζοι. Κι ακόμα και αν ο δάσκαλός σας τα καταφέρει και φτάσει στο σημείο εκείνο του βιβλίου (ίσως γιατί δεν έκανε σοφό προγραμματισμό της ύλης, κ’ έφτασε εκεί πιο νωρίς απ’ ότι περίμενε), πάλι δεν μάθατε τί πραγματικά έγινε κατά το πρώτο τέταρτο του 20ού αιώνα. Το βιβλίο εστιάζει στο αποτέλεσμα των γεγονότων, παρουσιάζοντας τους Έλληνες σαν θύματα, κι όχι στο πώς άρχισε το όλο επεισόδιο. Ξέρω ότι θα με μισήσετε με όλη-σας την Ελληνική ψυχή γι’ αυτά που θα διαβάσετε τώρα, αλλά ειλικρινά, πολύ που με νοιάζει. Καλύτερα να μάθετε την αλήθεια και να μισήσετε εμένα, το μαντατοφόρο, παρά να αγνοείτε την αλήθεια και να κατηγορείτε άδικα τα θύματα της ιστορίας. Και η ιστορία έχει ως εξής. Τον καιρό εκείνο, μέχρι και τη Μικρασιατική Καταστροφή, οι πρόγονοί μας είχαν μια ιδέα που τους τριβέλιζε το μυαλό. Η ιδέα μιλούσε κατευθείαν στη συλλογική ελληνική συνείδηση, και πιστεύανε ότι ήταν μια μεγάλη ιδέα. Και όντως, έτσι ακριβώς αναφέρονταν σ’ αυτήν: η «Μεγάλη Ιδέα». Επρόκειτο για την ιδέα «να πάρουμε πίσω τη γη που κάποτε μας ανήκε» στην Ανατολή, και ιδιαίτερα την πόλη που ανέκαθεν αποκαλούμε απλά «Πόλη»: την πάλαι ποτέ πρωτεύουσα της Βυζαντινής αυτοκρατορίας. Σήμερα πολύ λίγοι Έλληνες γνωρίζουν ποια ήταν η περίφημη «Μεγάλη Ιδέα» γιατί — ιδιαίτερα μάλιστα μετά τη Μικρασιατκή Καταστροφή — έχασε τη λάμψη-της και ακόμα και το νόημά της, οπότε σταματήσαμε να μαθαίνουμε γι’ αυτή στα σχολεία-μας. Μόνο οι Τούρκοι νομίζουν ότι ακόμα έχουμε στο νου τη Μεγάλη Ιδέα. Νομίζουν ότι εμείς οι Έλληνες ακόμα εποφθαλμιούμε τη μεγαλύτερή τους πόλη. Λαθεύουν όμως. (Ναι αγαπητέ Τούρκε αναγνώστη· εφόσον είχατε την περιέργεια να διαβάσετε αυτά που έγραψα για την άλλη πλευρά, σημειώστε παρακαλώ ότι σπάνια θα βρείτε κάποιον Έλληνα σήμερα που να ξέρει τί ήταν η Μεγάλη Ιδέα, και μόνο κάτι λίγοι φασιστο-εθνικόφρονες και θρησκευόμενοι τρα-λα-λάδες εξακολουθούν να εποφθαλμιούν την πόλη-σας, λέγοντας: «Πάλι με χρόνια με καιρούς, πάλι δικά-μας θα ’ναι!» Αλλά τέτοια “φρούτα” υπάρχουν παντού και πάντα, και στην Ελλάδα σήμερα δεν παίζουν κανέναν πολιτικό ρόλο.) Όπως είπα όμως, εκείνο τον καιρό οι πρόγονοί μας εμπνέονταν από τη Μεγάλη Ιδέα. Και μια φορά, καθώς ο 1ος Παγκόσμιος Πόλεμος έφτασε στο τέλος-του, πίστεψαν ότι τους δόθηκε μια σπουδαία ευκαιρία να πραγματοποιήσουν το εθνικό-τους όνειρο — τελικά πραγματοποιώντας μόνο την εθνική καταστροφή-τους. Δεν υπήρχε “Τουρκία” ακόμα τότε. Το 1919 υπήρχε μόνο μια διαλυόμενη Οθωμανική αυτοκρατορία, η οποία, έχοντας πάρει το μέρος αυτών που χάσανε στον Πόλεμο, έβλεπε τα εδάφη-της να μοιράζονται μεταξύ των νικητών. Οι νικητές ήσαν μεταξύ άλλων οι Βρετανοί, οι Γάλλοι, και οι Ιταλοί, οι οποίοι προσκάλεσαν τους Έλληνες να εισβάλουν στα δυτικά εδάφη της Μικράς Ασίας (τις σημερινές δυτικές Τουρκικές ακτές), σαν αμοιβή για το ότι πήγαν με το μέρος των νικητών κατά τον πόλεμο. Και οι πρόγονοί μας, με τη Μεγάλη Ιδέα πάντα κατά νου, δέχτηκαν, και έστειλαν εκεί τα στρατεύματά τους, με τη δικαιολογία ότι έπρεπε να προστατέψουν τους μεγάλους πληθυσμούς Ελλήνων που ζούσαν σ’ εκείνα τα μέρη από την αρχαιότητα. Όταν έκαναν απόβαση στη Σμύρνη, το Μάιο του 1919, δεν υπήρξε αμέσως καμιά αψιμαχία. Τα βιβλία της ιστορίας λένε ότι ο Τουρκικός στρατός είχε αποσυρθεί στα ενδότερα, αδυνατώντας ν’ αντιμετωπίσει όχι απλά τους Έλληνες, αλλά τους στόλους των Μεγάλων Δυνάμεων που υποστήριζαν τους τελευταίους. Τα παρατράγουδα άρχισαν λίγο αργότερα. Κατά τα έτη μεταξύ 1919 και 1921, ο στρατός των εισβολέων προγόνων-μας είχε μερικές επιτυχίες στην παγίωση των θέσεών του σ’ ένα σχετικά μεγάλο κομμάτι της δυτικής Ανατολίας, και ιδιαίτερα στην περιοχή γύρω από τη Σμύρνη. Κέρδισαν μερικές μάχες, όπως εκείνη κοντά στο Μαίανδρο ποταμό, στην Πέραμο, και στη Φιλαδέλφεια (σημερινό Αλάσεχιρ). (Προς Αμερικανούς αναγνώστες: πρόκειται για την “ορίτζιναλ” Φιλαδέλφεια, εκείνη από την οποία η φημισμένη-σας πόλη πήρε το όνομά της· και ο λόγος που αναφέρω τα μέρη αυτά με τα ελληνικά-τους ονόματα είναι ότι ήσαν ελληνικές πόλεις αρχικά — από την αρχαιότητα — και μόνο αργότερα οι Τούρκοι τους έδωσαν Τουρκικά ονόματα.) Δυστυχώς, οι Έλληνες πρόγονοί μας δεν συμπεριφέρθηκαν ακριβώς σαν άγγελοι. Υπάρχουν μαρτυρίες από ανεξάρτητες πηγές που περιγράφουν αγριότητες του χειρίστου είδους. Ιδού: Ο Αμερικανός αντιστράτηγος Τζέιμς Χάρμπορντ (James Harbord) έγραψε το εξής προς την Αμερικανική Γερουσία, περιγράφοντας τους πρώτους μήνες της κατοχής: «Τα ελληνικά στρατεύματα και οι ντόπιοι Έλληνες που ενώθηκαν με το στρατό ξεκίνησαν ένα γενικό μακελειό του Μουσουλμανικού πληθυσμού, κατά το οποίο οι Οθωμανοί αξιωματούχοι, οι στρατιώτες, αλλά και οι φιλειρηνικοί κάτοικοι θανατώθηκαν χωρίς διάκριση.» Ένας Βρετανός αξιωματούχος σημείωσε (σύμφωνα με τον ιστορικό Τανέρ Ακτσάμ (Taner Akçam): «Δεν υπήρξε καν οργανωμένη αντίσταση [από τους Τούρκους] κατά τη διάρκεια της Ελληνικής κατοχής. Και όμως οι Έλληνες επιμένουν να καταπιέζουν, και συνεχίζουν να καίνε χωριά, να σκοτώνουν Τούρκους και να βιάζουν και να σκοτώνουν γυναίκες και νεαρά κορίτσια, να στραγγαλίζουν παιδιά.» Ο Χάρολντ Άρμστρονγκ (Harold Armstrong), Βρετανός αξιωματούχος και μέλος της Διασυμμαχικής Επιτροπής, έγραψε ότι καθώς οι Έλληνες έκαναν επέλαση βγαίνοντας από τη Σμύρνη, κατακρεούργησαν και βίασαν πολίτες, καίγοντας και λεηλατώντας στο πέρασμά τους. Ο Άρνολντ Τζ. Τόυνμπη (Arnold J. Toynbee), ο διάσημος Βρετανός ιστορικός, έγραψε ότι ο ίδιος και η γυναίκα-του έγιναν μάρτυρες θηριωδιών που διέπραξαν οι Έλληνες στις περιοχές της Γιάλοβας, του Τζεμλίκ, και της Νικομήδειας (Izmit). Όχι μόνο κατέγραψαν άφθονο αποδεικτικό υλικό όπως «καμένα και λεηλατημένα σπίτια, πρόσφατα πτώματα, και τρομοκρατημένους επιζώντες», αλλά επίσης είδαν με τα μάτια-τους ληστείες από Έλληνες πολίτες και εμπρησμούς από Έλληνες στρατιωτικούς την ώρα που διέπρατταν αυτές τις πράξεις. Η Μάρτζορι Χουσεπιάν (Marjorie Housepian) έγραψε οτι 4.000 Μουσουλμάνοι της Σμύρνης σκοτώθηκαν από τις Ελληνικές δυνάμεις. Ο Γιοχάννες Κολμόντιν (Johannes Kolmodin), Σουηδός λαογράφος με έδρα τη Σμύρνη και ειδικευόμενος στην Ανατολή, έγραψε σε γράμματά του ότι ο ελληνικός στρατός είχε κάψει 250 Τουρκικά χωριά. Η Διασυμμαχική Επιτροπή δήλωσε στην αναφορά-της της 23ης Μαΐου 1921: «Μια ιδιαίτερη και συστηματική μέθοδος φαίνεται να ακολουθείται κατά την καταστροφή των χωριών, ομάδα προς ομάδα, κατά τους τελευταίους δύο μήνες, η οποία καταστροφή έχει αγγίξει τα περίχωρα του ελληνικού αρχηγείου. Τα μέλη της Επιτροπής θεωρούν ότι, στην περίπτωση των οικισμών της Γιάλοβας και του Τζεμλίκ που κατέλαβε ο ελληνικός στρατός, υπάρχει ένα συστηματικό σχέδιο καταστροφής των Τουρκικών χωριών και εξάλειψης του Μουσουλμανικού πληθυσμού. Το σχέδιο αυτό υλοποιείται από ελληνικές και αρμενικές ομάδες, που φαίνονται να δρουν υπό τις ελληνικές οδηγίες, και μερικές φορές ακόμη και με συνδρομή αποσπασμάτων τακτικού στρατού.» Αλλά όταν οι Τούρκοι άρχισαν να παίρνουν το πάνω χέρι στις μάχες, κυρίως από τη στιγμή που ο Κεμάλ Ατατούρκ ανέλαβε την αρχηγία του στρατού-τους, οι Έλληνες άρχισαν σταδιακά να υποχωρούν από τα εδάφη που είχαν καταλάβει. Κατά το 1922 οι Μεγάλες Δυνάμεις είχαν πια αλλάξει τα σχέδιά τους, και εγκατέλειψαν τους Έλληνες στη Μικρά Ασία, οι οποίοι τώρα δεν είχαν ικανοποιητική γραμμή ανεφοδιασμού, και ούτε καν αρκετά πολεμοφόδια. Μάχονταν σε μια γη που ποτέ δεν θεώρησαν δική-τους, ενώ οι Τούρκοι θεωρούσαν πως μάχονταν για την πατρίδα-τους. Αυτό, μαζί με το γεγονός ότι οι Τούρκοι ανεφοδιάζονταν από τη νεοσυσταθείσα Σοβιετική Ένωση (καθώς ο Λένιν νόμιζε αφελώς πως ο Ατατούρκ ήταν ένας επαναστάτης σαν κ’ εκείνον), έκαναν μεγάλη διαφορά. Το πρόβλημα είναι ότι οι Έλληνες δεν υποχώρησαν απλώς, όμορφα και ωραία, για να γυρίσουν εκεί απ’ όπου ήρθαν, αλλά υιοθέτησαν την πολιτική του ν’ αφήσουν καμένη γη πίσω-τους. Έκαψαν χωριά, σκότωσαν άντρες, βίασαν και σκότωσαν γυναίκες και παιδιά καθώς οπισθοχωρούσαν προς τη Σμύρνη: Ο Σίντνεϋ Νέτλτον Φίσερ (Sydney Nettleton Fisher), ένας ιστορικός της Μέσης Ανατολής, έγραψε: «Ο ελληνικός στρατός, καθώς οπισθοχωρούσε, ακολούθησε πολιτική καμένης γης, και διέπραξε κάθε είδους αγριότητα στο πέρασμά του ενάντια σε αβοήθητους Τούρκους χωρικούς». Ο Νόρμαν Μ. Νάιμαρκ (Norman M. Naimark) σημείωσε: «Η ελληνική υποχώρηση ήταν ακόμα πιο καταστροφική για τον ντόπιο πληθυσμό από την κατοχή.» Ο Τζέιμς Λόντερ Παρκ (James Loder Park), Αμερικανός Ανθύπατος στην Κωνσταντινούπολη την εποχή εκείνη, ο οποίος επισκέφθηκε μεγάλο μέρος της κατεστραμμένης περιοχής αμέσως μετά την ελληνική φυγή, περιέγραψε ως εξής αυτά που είδε: «Η Μανίσα... σχεδόν εξ ολοκλήρου αφανισμένη απ’ τη φωτιά... 10.300 σπίτια, 15 τζαμιά, 2 λουτρά, 2.278 καταστήματα, 19 ξενοδοχεία, 26 βίλλες... [καταστράφηκαν]. Ο Καζαμπάς (Turgutlu) ήταν μια πόλη με 40.000 ψυχές, απ’ τις οποίες οι 3.000 ήταν μη-Μουσουλμάνοι. Από αυτούς τους 37.000 Τούρκους μόνο οι 6.000 μπορούσαν να μετρηθούν ανάμεσα στους ζωντανούς, ενώ 1.000 Τούρκοι ήταν γνωστό ότι είχαν πυροβοληθεί ή καεί ζωντανοί. Από τα 2.000 κτίρια που αποτελούσαν την πόλη, μόνο 200 παρέμειναν όρθια. Πάμπολλες ενδείξεις υπάρχουν που δείχνουν ότι η πόλη είχε συστηματικά καταστραφεί από Έλληνες στρατιώτες, που βοηθήθηκαν από έναν αριθμό Ελλήνων και Αρμενίων πολιτών. Κηροζίνη και βενζίνη χρησιμοποιήθηκαν ευρέως για να κάνουν την καταστροφή πιο σίγουρη, γρήγορη, και πλήρη. Στη Φιλαδέλφεια (Alaşehir) χρησιμοποιήθηκαν χειροκίνητες αντλίες για να βραχούν οι τοίχοι κτιρίων με κηροζίνη. Καθώς εξετάζαμε τα ερείπια της πόλης, βρήκαμε έναν αριθμό κρανίων και οστών, απανθρακωμένων και μαύρων, με υπολείμματα τριχών και δέρματος κολλημένα πάνω-τους. Με δική-μας προτροπή ένας αριθμός τάφων που φαίνονταν πρόσφατα φτιαγμένοι ανοίχτηκαν, οπότε διαπιστώσαμε ότι τα νεκρά σώματα δεν είχαν ταφεί περισσότερο από τέσσερις εβδομάδες πριν [που ήταν η διάρκεια της ελληνικής υποχώρησης μέσα από τη Φιλαδέλφεια].» Ο Παρκ συμπέρανε τα εξής: «Η καταστροφή των πόλεων που η ομάδα-μας επισκέφτηκε στο εσωτερικό διαπράχθηκε από Έλληνες. «Τα ποσοστά των κτιρίων που καταστράφηκαν σε καθεμία από τις τέσσερις πόλεις που αναφέρθηκαν ήσαν: Μανίσα, 90%, Καζαμπάς (Turgutlu) 90%, Φιλαδέλφεια (Alaşehir) 70%, Σαλιχλί (Salihli) 65%. «Το κάψιμο των πόλεων αυτών δεν ήταν ούτε ασύνδετο, ούτε περιστασιακό, ούτε τυχαίο, αλλά καλά σχεδιασμένο και πλήρως οργανωμένο. «Υπήρξαν πολλές περιπτώσεις φυσικής βίας, οι πιο πολλές από τις οποίες ήσαν σκόπιμες και ανηλεείς. Χωρίς πλήρη αριθμητικά στοιχεία, που ήταν αδύνατο να συλλέξουν, μπορεί με σιγουριά να υποτεθεί ότι οι αγριότητες που διαπράχθηκαν από τους υποχωρούντες Έλληνες αριθμούσαν στις χιλιάδες στις τέσσερις πόλεις που προαναφέρθηκαν, και αποτελούνταν και από τα τρία συνήθη είδη τέτοιων αγριοτήτων, και συγκεκριμένα: φόνους, βασανισμούς, και βιασμούς.» Αυτές είναι μερικές μόνο από τις αναφορές για αγριότητες που διέπραξαν οι πρόγονοί μας εναντίον των Τούρκων. Μπορείτε να τις βρείτε όλες σ’ αυτή τη σελίδα της Wikipedia, που είναι ένα καλό σημείο εκκίνησης. Κι αφού είστε τόσο καλοί στις ηρωικές κυβερνομάχες, νεαροί γενναίοι-μου κυβερνοπολεμιστές, τώρα μπορείτε να ψάξετε και να βρείτε πιο πολλές πληροφορίες από το Διαδίκτυο, που είναι όλες διαθέσιμες στα ακροδάχτυλά σας — όρεξη να ’χετε. Μάθετε μεν, κρίνετε δε. Φυσικά και γνωρίζω για τις αγριότητες που διέπραξαν οι Τούρκοι εναντίον των Ελλήνων (των πολιτών, όχι του στρατού) από τη στιγμή που οι Τούρκοι πήρανε το πάνω χέρι σ’ εκείνον τον πόλεμο. Ασφαλώς γνωρίζω για τη “γενοκτονία των Ποντίων”. (Δείτε την ίδια σελίδα που ήδη ανέφερα.) Ίσως ο αριθμός των Ελλήνων που σκοτώθηκαν από τους Τούρκους προς το τέλος εκείνου του πανάσχημου πολέμου να είναι ακόμα πιο μεγάλος από τον αριθμό των Τούρκων που σκότωσαν οι Έλληνες. Αλλά σκοπός-μου εδώ δεν είναι να παίξω ρόλο δικαστή και ν’ αποφασίσω ποια πλευρά έκανε τις πιο πολλές αγριότητες (ποιος μου ’δωσε αυτό το δικαίωμα;). Σκοπός-μου είναι να εξηγήσω σ’ εσάς, αγαπητοί Έλληνες συμπατριώτες, γιατί μας μισούν οι Τούρκοι. Η διάπραξη αγριοτήτων δεν μπορεί να συγχωρεθεί μέσω της υπόδειξης ότι κι ο εχθρός διέπραξε επίσης αγριότητες εναντίον-μας. Δυο ανήθικες πράξεις δεν αλληλοαναιρούνται παράγοντας μια αθωότητα. Αυτό είναι το λάθος που κάνουν οι Τούρκοι όταν τους κατηγορούν για την Αρμενική γενοκτονία του 1915. Λένε: «Μα κ’ οι Αρμένιοι σκότωναν εμάς τότε!» και μετά προσπαθούν να βρουν ποιος λαός σκότωσε τους πιο πολλούς από τον άλλο λαό. Μην κάνετε το ίδιο λάθος. Ο Ελληνικός στρατός-μας, δρώντας σαν δύναμη κατοχής (και όχι απελευθέρωσης) είδε τους Τούρκους σαν εχθρούς που δεν άξιζαν να ζήσουν. Η θεώρηση άλλων ανθρώπων με τον τρόπο αυτόν, επειδή “δεν είναι της φυλής-μας”, είναι νοοτροπία που ταιριάζει σε πιθήκους. Το να είσαι άνθρωπος σημαίνει να θεωρείς κάθε άλλον άνθρωπο (κι ακόμα και κάθε ζώο, κατά την άποψή μου) ως έχοντα το δικαίωμα να ζει. Αν διαφωνείτε, όχι μόνο είστε ανάξιοι της βαρείας κληρονομιάς των αρχαίων-σας προγόνων (μορφών όπως ο Σωκράτης, ο Πλάτων, ή ο Αριστοτέλης, για τους οποίους αρέσκεστε να καυχιέστε), αλλά κατεβάζετε το ηθικό-σας ανάστημα στο επίπεδο των πιθήκων. Για να καταλάβουμε γιατί μας μισούν οι Τούρκοι, καλό θα ήταν να προσπαθήσουμε να βάλουμε τους εαυτούς-μας τη θέση-τους. Ίσως η παρακάτω “παραβολή” μπορεί να βοηθήσει για το σκοπό αυτό: Φανταστείτε ότι ζείτε σ’ ένα σπίτι δίπλα σ’ ένα ποτάμι, και στην άλλη όχθη του ποταμού είναι το σπίτι ενός γείτονα. Στο παρελθόν είχατε πάει και είχατε καταλάβει το σπίτι του γείτονά σας, δρώντας ανήθικα τότε, όταν ήσασταν δυνατοί. Αλλά τώρα η δύναμή σας φθίνει. Το σπίτι-σας αποσυντίθεται και πέφτει κομμάτι-κομμάτι, και κάθε κομμάτι που πέφτει το παίρνουν άλλοι άνθρωποι, που ζουν μακρύτερα και έχουν τώρα τη δύναμη. Ξαφνικά, αντιλαμβάνεστε ότι το σπίτι-σας έπιασε φωτιά. Καθώς προσπαθείτε να σώσετε ότι μπορείτε από τα υπάρχοντά σας, βλέπετε ότι ο γείτονας από την αντίπερα όχθη διασχίζει το ποτάμι και, εκμεταλλευόμενος την αδυναμία-σας, προσπαθεί ν’ αρπάξει κι αυτός μερικά κομμάτια από το σπίτι-σας. Βρισκόμενοι σε απόγνωση, μαζεύετε την όποια δύναμη σας έχει απομείνει, αντεπιτίθεστε στο γείτονα-εισβολέα, και τον ξαποστέλνετε πίσω εκεί απ’ όπου ήρθε, στην αντίπερα όχθη. Έτσι αισθάνονται οι Τούρκοι. Το σπίτι με την πυρκαγιά, που πέφτει κομμάτι-κομμάτι, ήταν η αποσυντιθέμενη Οθωμανική Αυτοκρατορία· το ποτάμι είναι το Αιγαίο· και ο εισβολέας γείτονας ήταν εμείς οι Έλληνες, ο στρατός-μας. Αν δεν μπορείτε να βάλετε τον εαυτό-σας στη θέση του άλλου, άδικα διαβάζετε το παρόν, καθώς έτσι ποτέ δεν θα καταλάβετε γιατί ο άλλος σας μισεί. Το επιχείρημα που λέει ότι «μα εκείνη η γη ήταν δική-μας, εμείς ζούσαμε εκεί πολύ πριν οι Τούρκοι εμφανιστούν στην περιοχή, άρα το 1919 προσπαθήσαμε μόνο να πάρουμε πίσω αυτά που κάποτε μας ανήκαν!» δεν μπορεί να ειπωθεί στα σοβαρά. Μήπως τότε θα έπρεπε να κάνουμε εισβολή στην Ιταλία καθώς υπάρχουν Έλληνες που ζουν στη Νότια Ιταλία, στην Καλαβρία, στην περιοχή που κάποτε λεγόταν “Μεγάλη Ελλάδα”, και βρίσκονται εκεί από την αρχαιότητα; Από την άλλη, απλώς και μόνο επειδή Έλληνες ζούσαν στη δυτική ακτή της Μικρός Ασίας δεν κάνει τη γη εκείνη “δική-μας”. Αν είναι δικός-μας κάθε τόπος όπου ζουν πολλοί Έλληνες και πρέπει να εισβάλουμε εκεί, τότε ας κάνουμε αρχή από τις Η.Π.Α. και την Αυστραλία. Εμπρός, ξεκινήστε. Και στο κάτω-κάτω της γραφής, κανένα από αυτά τα επιχειρήματα δεν μπορεί ποτέ να δικαιολογήσει σφαγές. Η εισβολή είναι από μόνη-της ένα κακούργημα· αλλά όταν συνοδεύεται από αγριότητες γίνεται μια ανόσια, βαθιά ανήθικη πράξη. Πρώτα θα έπρεπε να ζητήσουμε συγνώμη από τους Τούρκους για τη συμπεριφορά-μας έναν αιώνα πριν, και μετά ν’ αναρωτηθούμε γιατί μας μισούν — αν συνεχίζουν να το κάνουν. Προσωπικά, θα υποστήριζα τον Έλληνα πολιτικό που θα είχε τα κότσια να ζητήσει επίσημα συγνώμη από τους Τούρκους για τη Μικρασιατική εισβολή. Και θα έπρεπε αυτή η συγνώμη να είναι μονομερής, χωρίς να περιμένουμε από τους Τούρκους να κάνουν το ίδιο για εκείνα τα πράγματα που περιγράφω στη δεξιά στήλη. Αλλά δυστυχώς, τέτοιοι Έλληνες πολιτικοί δεν υπάρχουν. Όταν ψηφίζετε, δεν εκλέγετε πραγματικούς πολιτικούς· εκλέγετε κότες. Εκείνες οι κότες στη βουλή δεν έχουν τα κότσια να δεχτούν το πολιτικό κόστος που θα συνεπαγόταν μια επίσημη συγνώμη. Αυτό που τους ανησυχεί είναι οι καρέκλες-τους, όχι η ηθική και η δικαιοσύνη. Και σεις συνεχίζετε να τους εκλέγετε. Υπάρχει κ’ ένας δεύτερος λόγος για τον οποίο οι Τούρκοι μισούν εμάς τους Έλληνες. Ο λόγος σχετίζεται με τη σύλληψη του Αμπντουλλά Οτζαλάν, του αρχηγού της τρομοκρατικής οργάνωσης ΡΚΚ, ο οποίος τώρα εκτίει ποινή ισόβιας κάθειρξης σε μια φυλακή της Τουρκίας· και με την υποστήριξη που η Ελληνική Πολιτεία έδινε στους τρομοκράτες του ΡΚΚ. Οι Έλληνες έχουν σχεδόν ξεχάσει το θέμα αυτό, ενώ οι Τούρκοι δεν μπορούν να το ξεχάσουν καθώς τους απασχολεί καθημερινά, αφού ακόμη μάχονται εναντίον του ΡΚΚ. Όμως αυτό είναι ένα μεγάλο θέμα, για το οποίο θα γράψω εκτενέστερα σε μια μεταγενέστερη έκδοση του παρόντος.

•