Ορέστης και Ηλέκτρα (Επεισόδιο 8)

Επεισόδιο 8: Η καταδίκη της Ηλέκτρας εις θάνατον και η επιλογή της
Του Νίκου Λυγερού
Μετάφραση από τα γαλλικά: Σάνη Καπράγκου

Ακούγεται η φωνή της Χρυσοθέμιδος.
Ηλέκτρα, Ηλέκτρα!

Η Χρυσόθεμις μπαίνει στη σκηνή, τα χέρια της απλωμένα προς την Ηλέκτρα που στέκεται δεξιά.

Χρυσόθεμις
Ηλέκτρα, τελικά σε βρίσκω! Την παίρνει στην αγκαλιά της.

Ηλέκτρα
Τι συμβαίνει; Φαίνεσαι ταραγμένη!

Χρυσόθεμις, υψώνοντας τα χέρια κατά τον τρόπο των μυκηναϊκών θεοτήτων.
Μεγάλη συμφορά!

Ηλέκτρα
Μίλα! Μη φοβάσαι τίποτε! Μετά τον θάνατο του Ορέστη, τίποτε πια δεν μπορεί να με αγγίξει.

Χρυσόθεμις
Σε καταδίκασαν σε θάνατο! Σιωπή. Θα εκτελεστείς αύριο τα χαράματα.

Ηλέκτρα
Αυτό ήταν όλο; Χρόνος. Είσαι η μοναδική που μπορεί να την συγκινήσει ο θάνατός μου…

Χρυσόθεμις
Η κατάσταση είναι σοβαρή, Ηλέκτρα, μην είσαι κυνική. Δεν σέβεσαι ούτε τον θάνατο;

Ηλέκτρα
Δεν σέβομαι παρά μόνον ό,τι έχει αξία. Ο θάνατός δεν είναι τίποτε, εκτός από ανάπαυση.

Χρυσόθεμις
Αυτά είναι κουβέντες σαν κι αυτές που τους εξόργισαν. Στην αρχή ήθελαν να σε στείλουν έξω από τα σύνορά μας για να σε κάνουν να σωπάσεις τους ακατάπαυστους θρήνους σου, να σε φυλακίσουν μέσα σ’ ένα θολωτό κελί, όπου ούτε κι Ήλιος θα μπορούσε να σε βρει, για να μπορείς να λες ελεύθερα τα μοιρολόγια σου.

Ηλέκτρα
Το λημναίο έγκλημα δεν ήταν λοιπόν αρκετό γι’ αυτήν την πόρνη κι αυτόν τον πολεμιστή του γυναικωνίτη.

Χρυσόθεμις
Πάψει άμυαλη! Θέλεις να επιβαρύνεις την θέση σου;

Ηλέκτρα
Πώς θα μπορούσα, αφού με έχουν καταδικάσει σε θάνατο.
Χρυσόθεμις
Θα μπορούσαν να σε βασανίσουν βάναυσα…

Ηλέκτρα
όπως έκαναν στον πατέρα μας;

Χρυσόθεμις
Μη μιλάς γι’ αυτό, σε εκλιπαρώ.

Ηλέκτρα
Για τι άλλο;

Χρυσόθεμις
Πρέπει να σώσουμε τη ζωή σου. Πρέπει να δραπετεύσεις, αδερφή μου.

Ηλέκτρα
Για ποιο σκοπό; Και με ποιον προορισμό;

Χρυσόθεμις, εκνευρισμένη.
Είσαι ανυπόφορη! Γι’ αυτό θέλουν τον θάνατό σου, τώρα. Τα λόγια σου δαγκωματιές φιδιών.

Ηλέκτρα
Ο Ορέστης θα τους δαγκώσει ακόμη πιο δυνατά!

Χρυσόθεμις
Πώς μπορείς να είσαι σίγουρη γι’ αυτόν και να μιλάς μ’ αυτόν τον τρόπο, αφού οι ξένοι έφεραν τη τεφροδόχο του;

Ηλέκτρα
Ο Ορέστης, νεκρός ή ζωντανός, παραμένει ο μόνος στον οποίο έχω απόλυτη εμπιστοσύνη!

Χρυσόθεμις
Φτωχή μου αδερφή, οριστικά, είσαι απολύτως παράφρων.

Ηλέκτρα
Είναι παραφροσύνη να έχεις πίστη στον αδερφό σου; Είναι παραφροσύνη να θρηνείς τον πατέρα σου; Είναι παραφροσύνη να εχθρεύεσαι εκείνους που κυβερνούν το παλάτι; Σιωπή. Η αντίσταση και η εξέγερση περιγράφονται πάντοτε σαν παραφροσύνη από τους τυράννους!

Χρυσόθεμις
Γιατί δεν μπορείς να είσαι λογική; Γιατί δεν μπορείς να είσαι όπως όλος ο κόσμος;

Ηλέκτρα
Αν συνέβαινε αυτό, δεν θα ήμουν εγώ! Χρόνος. Ακούς μέσ’ από μένα τη φωνή της συνείδησής σου. Αυτό είναι που σ’ ενοχλεί.

Χρυσόθεμις
Πώς μπορείς εσύ να αντιπροσωπεύεις τη συνείδησή μου; Τα πάντα σε σένα είν’ ακραία.

Ηλέκτρα
Ναι! Όλα είναι ακραία σε μένα. Πράγματι! Και δεν θα μπορούσαν να είναι διαφορετικά! Μάρτυρές μου οι θεοί. Η ζωή μου δεν είναι ένα ακραίο συναίσθημα; Σιωπή. Παραπλάνησαν δειλά τον πατέρα μου για να τον δολοφονήσουν βάναυσα για να τον καταντήσουν μια προσβλητική σωρό παραμορφωμένης σάρκας. Σφετερίστηκαν την εξουσία, εισβάλοντας στο παλάτι και τρομοκρατώντας τον λαό των Μυκηνών. Και κάθε μέρα, κάθε ώρα της ζωής μου που περνά, την εκμεταλλεύονται όσο καλύτερα γίνεται για να ικανοποιούν το μίσος τους κάνοντάς με να υποφέρω τα χειρότερα βασανιστήρια. Χρόνος. Έχω επιλογή; Μπορώ να είμαι διαφορετική; Και να γίνω όμοια με τους άλλους. Χρόνος. Όχι! Έγινα έτσι. Ο εξευτελισμός μού είναι αφόρητος, οι συμβιβασμοί απαράδεκτοι και η αδικία ανυπόφορη.

Χρυσόθεμις, ευσπλαχνική.
Ξέρω πως υποφέρεις, Ηλέκτρα, και μάλλον δεν ξέρω πόσο. Όμως δεν σου ζητώ παρά μόνον ένα πράγμα: σώσου για ν’ απαλλαγείς.

Ηλέκτρα
Τούτο μου είναι αδύνατον.

Χρυσόθεμις
Μα γιατί; Αυτό δεν είναι καθόλου κακό.

Ηλέκτρα
Είναι απλώς έξω από τη φύση μου. Αν λιποτακτούσα, δεν θα έσωζα παρά μόνον το σώμα μου κι όχι το πνεύμα μου. Χρόνος. Όταν έσωσα τον μικρό μας τον αδερφό τον Ορέστη από τους φονιάδες αυτούς, θα μπορούσα να έχω φύγει μαζί του και τον δάσκαλό του, στον οποίο τον είχα εμπιστευθεί. Μα δεν το έκανα. Αποφάσισα να μείνω. Και ξέρεις για ποιον λόγο;

Χρυσόθεμις
Πώς θα μπορούσα να το ξέρω;

Ηλέκτρα
Φεύγοντας, δεν θα είχα ενεργήσει με αξιοπρέπεια, διότι εκπίπτοντας μέσα στη λήθη, θα είχα λάβει μέρος στον φόνο του. Η αξιοπρέπεια δεν αποκτάται από κληρονομιά, Χρυσόθεμις, βγαίνει απ’ την καρδιά μας. Κάθε μας πράξη οφείλει να είναι ή να μην είναι αξιοπρεπής.

Χρυσόθεμις
Οπότε δεν θα προσπαθήσεις να δραπετεύσεις;

Ηλέκτρα
Όχι!

Χρυσόθεμις
Υπάρχει κάποιο επιχείρημα που θα μπορούσε να σε μεταπείσει;

Ηλέκτρα
Καμία ρητορική δεν θα μπορούσε να με πείσει.

Χρυσόθεμις
Δείξε τουλάχιστον έλεος στην φτωχή σου την αδερφή και στον πόνο που θα της προκαλέσει ο θάνατός σου.

Ηλέκτρα
Η αδερφή μου θα έπρεπε να υποφέρει για τη σκλαβιά που σημαίνει η ζωή μου κι όχι για τον θάνατό μου που είναι μια απελευθέρωση.

Χρυσόθεμις
Τόσο πολύ επιθυμείς να πεθάνεις;

Ηλέκτρα
Δεν εύχομαι τον θάνατό μου, μα την ολοκλήρωση της ζωής μου.

Χρυσόθεμις
Μα το ίδιο πράγμα δεν είν’ αυτό;

Ηλέκτρα
Όχι! Γιατί δεν περιμένω τίποτε από τον θάνατο.

Χρυσόθεμις
Επομένως τι σκοπεύεις να κάνεις περιμένοντας την εκτέλεσή σου;

Ηλέκτρα
Ν’ αγωνιστώ! Ν’ αγωνιστώ μέχρι τέλους. Το σχέδιό μου είναι απλό. Τον λίγο χρόνο που μου απομένει για να ζήσω, θα τον αφιερώσω για να σκοτώσω τον τύραννο.

Χρυσόθεμις
Να σκοτώσεις τον Αίγισθο; Αυτή είναι η πιο παράλογη κουβέντα που ακούστηκε ποτέ.

Ηλέκτρα
Κι όμως το οφείλουμε. Τώρα τούτο είναι ο μοναδικός μας σκοπός αφού είδες τις στάχτες του Ορέστη μέσα στην τεφροδόχο.

Χρυσόθεμις
Είναι καθαρή παραφροσύνη!

Ηλέκτρα
Αντιθέτως, είναι το πιο ισχυρό κίνητρο που μας οδηγεί. Δεν έχουμε ανάγκη παρά μόνον τόλμη. Κι εφόσον έχουμε χάσει τον ήλιο και τη μέρα μας, θ’ αγωνιστούμε τη νύχτα και κάτω από το φεγγάρι. Άκουσέ με, Χρυσόθεμις: τι πιο ευγενές για μας από τον αγώνα για να σκοτώσουμε τον δολοφόνο του πατέρα μας, τον σφετεριστή τού θρόνου και τον τύραννο του λαού.

Χρυσόθεμις
Αυτά δεν είναι παρά λόγια. Επικίνδυνα λόγια!

Ηλέκτρα
Αυτά τα λόγια δεν είναι κενά. Είναι, εν τέλει, η αρχή τού τέλους κι αυτό το τέλος η αρχή μια ζωής νέας. Τώρα, ο σκοπός δεν είναι πια ένας ορίζοντας ακαθόριστος. Είναι ακριβώς απέναντί μας, στο χέρι μας.

Χρυσόθεμις
Όπως ακριβώς και ο κίνδυνος!

Ηλέκτρα
Ο πραγματικός κίνδυνος είναι η δειλία. Υπό το πρόσχημα της ζωής, πεθαίνεις αργά-αργά· νομίζεις πως βρίσκεσαι μέσα σ’ ένα παλάτι, μα είσαι ήδη μέσα σ’ έναν τάφο. Σιωπή. Κατέσφαξαν τον πατέρα μας και δεν φοβούνται πια τον αδερφό μας. Θα απαλλαγούν από μένα και τι νομίζεις πώς θα κάνουν με σένα; Είσαι δίχως μέλλον και δεν έχεις καμιά ελπίδα μπροστά σου.

Χρυσόθεμις
Τουλάχιστον θα παραμείνω ζωντανή.

Ηλέκτρα
Ζωντανή, θα είσαι θαμμένη! Λεηλατημένη της πατρικής περιουσίας, θα γεράσεις, καταδικασμένη να ζεις δίχως σύζυγο, θα υποφέρεις. Δεν κατάλαβες ακόμη πως το σχέδιό τους είναι να εξολοθρεύσουν τη γενιά των Ατρειδών; Ποτέ δεν θα σ’ αφήσουν σε ησυχία. Ενώ…

Χρυσόθεμις
Ενώ;

Ηλέκτρα
Ενώ αν με βοηθήσεις, όλα είναι δυνατά ακόμη. Θα παραμείνεις ελεύθερη. Κι από τούτη την ελευθερία θα γεννηθεί μια νέα ζωή. Η λαμπρότητα της πράξης μας θα πέσει πάνω μας. Κι οι άνθρωποι θα λένε όταν μας κοιτούν: ιδού οι δύο αδερφές που έσωσαν το σπίτι των Ατρειδών. Τότε θα βρεις έναν σύζυγο αντάξιό σου, διότι η τιμή είναι πάντοτε θαυμαστή και ποτέ η δόξα δεν θα μας εγκαταλείψει. Θ’ αφήσουμε για πάντα στους ανθρώπους του μέλλοντος την ανάμνηση της τόλμης μας.

Χρυσόθεμις
Όπως το συνηθίζεις, τα λόγια σου δεν είναι παρά μόνον υπερβολή. Ήρθα εδώ για να σε προειδοποιήσω και να σε βοηθήσω να δραπετεύσεις. Κι εσύ μου ζητάς να διαπράξω μια εγκληματική απόπειρα κατά της εξουσίας του Αιγίσθου. Οι κουβέντες σου είναι βαριές, μα αδύναμα είναι τα χέρια μας. Ακόμη κι αν σε υποστήριζα, ποτέ δεν φτάναμε στον τελικό σκοπό μας. Η κατάστασή μας είναι ήδη πολύ άσχημη και τα λόγια σου μπορούν μόνο να την κάνουν χειρότερη, εάν επρόκειτο να μας πιάσουν. Τι ιδέα να αναζητάς φήμη στην θλιβερή μοίρα μας. Χαλιναγώγησε το πάθος σου, ειδάλλως θα μας χάσεις για πάντα. Δεν θα σε προδώσω, Ηλέκτρα, όμως αποδέξου το πεπρωμένο σου και σώσε τον εαυτό σου, όσο ακόμη είναι καιρός.

Ηλέκτρα
Δεν περίμενα περισσότερα από σένα. Χρόνος. Θ’ αγωνιστώ μόνη λοιπόν.

Χρυσόθεμις
Δεν θα έχεις καμία τύχη.

Ηλέκτρα
Το ήξερα πάντα. Κατανοώ τη φρονιμάδα σου, όμως η δειλία σου με λυπεί.

Χρυσόθεμις
Το μέλλον θα δείξει ποια από τις δυο μας έχει δίκαιο.

Ηλέκτρα
Θεωρείς πως η υπόθεση που υπερασπίζομαι δεν είναι δίκαιη;

Χρυσόθεμις
Μερικές φορές ό,τι είναι δίκαιο οδηγεί σε μεγάλες φασαρίες.

Ηλέκτρα
Ποσώς μ’ ενδιαφέρει ν’ ακολουθώ τέτοιους κανόνες. Θα φτάσω ως το τέλος!

Χρυσόθεμις
Εάν είναι αλήθεια, ας γίνει ό,τι επιθυμείς! Μα θα γίνει χωρίς εμένα. Επιστρέφω στον κάμπο, στο παλάτι.
Κάνει να φύγει.

Ηλέκτρα
Καλά κάνεις, να ξέρεις, όμως, πως ένας τάφος, ακόμη και χρυσός, παραμένει τάφος!

Η Χρυσόθεμις βγαίνει.

Σκοτάδι.

Πηγή: http://www.lygeros.org/0188-gr.html