Ορέστης και Ηλέκτρα (Επεισόδιο 3)

Επεισόδιο 3: Το όνειρο της Κλυταιμνήστρας και η αντίσταση της Ηλέκτρας
Του Νίκου Λυγερού
Μετάφραση από τα γαλλικά: Σάνη Καπράγκου

Η Ηλέκτρα γονατιστή στο κέντρο της σκηνής μπροστά στον τάφο του Αγαμέμνονα. Η Χρυσόθεμις κατεβαίνει αργά τα σκαλοπάτια του θεάτρου, με πρόσφορο στα χέρια. Έπειτα μπαίνει στη σκηνή, αφήνει τις προσφορές στο χώμα και πλησιάζει την Ηλέκτρα.

Χρυσόθεμις
Πάλι μόνη; Κι ακόμη σ’ αυτόν τον τάφο;

Ηλέκτρα, ενώ σηκώνεται απότομα.
Πάντα! Ο τάφος αυτός είναι το μόνο μου καταφύγιο σ’ αυτόν τον κόσμο.

Χρυσόθεμις
Κι όμως, εγώ είμαι και πάλι μαζί σου.

Ηλέκτρα
Δυστυχώς, εγώ βρίσκομαι μακριά απ’ όλους!

Χρυσόθεμις
Γιατί το λες αυτό; Εγώ πάντα σ’ αγαπούσα.

Ηλέκτρα
Ωστόσο, δεν αγαπάς το μαύρο!

Χρυσόθεμις
Και ποιος λοιπόν μπορεί πραγματικά ν’ αγαπά το μαύρο; Εσύ;

Ηλέκτρα
Όλοι εκείνοι που έχουν χάσει το χρώμα της ζωής και δεν έχουν πια για ζωή παρά μόνον το μαύρο.

Χρυσόθεμις
Είναι δυνατό να ζεις πάντα μέσα σε τούτη τη νύχτα;

Ηλέκτρα
Είσαι τυφλή! Η ζωή δεν αξίζει παρά μόνον εάν μέσα της αναζητάς το αδύνατο. Κανείς άλλος σκοπός δεν έχει σημασία. Και για μένα : τίποτ’ άλλο από την ουτοπία.

Χρυσόθεμις
Η ζωή κι ο κόσμος, εν τούτοις, έχουν όρια.

Ηλέκτρα, με σταθερό τόνο.
Έχει όρια η δυστυχία; Ο κόσμος για μένα, είναι η δυστυχία. Και μέσα στη δυστυχία καταλαβαίνεις τι είν’ αυτό που έχει πραγματικά σημασία.

Χρυσόθεμις
Έχασες την ταυτότητά σου μέσα σ’ ένα όνειρο.

Ηλέκτρα
Σ’ ένα όνειρο, που λέγεται εφιάλτης.

Χρυσόθεμις
Τούτος ο τελευταίος θα τελείωνε, εάν το ήθελες πραγματικά.

Ηλέκτρα
Δεν το θέλω όμως. Ο εφιάλτης αυτός δεν έχει παρά μόνον ένα και μοναδικό τέλος: τον θάνατο, τον δικό μου ή των προδοτών.

Χρυσόθεμις, φοβισμένη.
Πάλι τα ίδια! Θέλεις να σε σκοτώσουν λοιπόν;

Ηλέκτρα, με αποφασιστικό τόνο.
Το ξέρω. Κάθε σκέψη μου φέρνει ταραχή και κάθε πράξη μου είναι απρεπής.

Χρυσόθεμις
Ξεπερνάς όλα τα όρια. Γκρέμισες όλους τους τοίχους του νόμου.

Ηλέκτρα
Η δικαιοσύνη δεν έχει ανάγκη τοίχους, μόνον ελευθερία.

Χρυσόθεμις
Αυτή η ελευθερία θα σου κοστίσει ίσως πολύ ακριβά.

Ηλέκτρα
Δεν έχω ανάγκη οβολών, ούτε ακόμη και για τον Χάροντα. Είμαι ήδη νεκρή και δεν έχω τίποτε πια να χάσω.

Χρυσόθεμις, στοργικά.
Σκέψου εμένα… Δεν θέλω να σε χάσω… Υπομονή…

Ηλέκτρα, σκεπτική.
Χρειάζεται υπομονή, το ξέρω, μα πού να τη βρω; Χρόνος. Κι έπειτα αλλαγή τόνου. H αναμονή, αυτή είναι η αρχή της απελπισίας, γιατί δεν επιτρέπει να δρας.

Χρυσόθεμις
Η δράση, η δράση! Δεν έχεις παρά μόνον αυτή τη λέξη στο μυαλό.

Ηλέκτρα
Σ’ ένα κράτος που στηρίζεται στο μονοπώλιο της βίας, μόνον η δράση οδηγεί στην ελευθερία.

Χρυσόθεμις
Αυτή η δράση, ακόμη και είναι εν τέλει νικηφόρα, οδηγεί καταρχήν σε αντίποινα. Θα τα βάλουν με τον λαό…

Ηλέκτρα
Δεν βλέπεις πως ο λαός μας κοντεύει να πεθάνει; Η κατάρα απλώνεται σαν αρρώστια μεταδοτική. Έχει πέσει στο κεφάλι του κι όταν θα γονατίσει από το βάρος της, το κορμί θα γίνει σκόνη.

Χρυσόθεμις
Αν σ’ άκουγαν να μιλάς έτσι, θα μας έσφαζαν και τις δύο επί τόπου. Ξέρεις γιατί είμ’ εδώ;

Ηλέκτρα
Έρχεσαι να δεις τον τάφο του πατέρα μας του φτωχού και με ρωτάς την αιτία του ερχομού σου; Οι τύψεις;

Χρυσόθεμις
Είσαι ανατρεπτική μαζί τους και ειρωνική με μένα.

Ηλέκτρα
Ακριβώς όπως και η δικαιοσύνη, αδελφή μου! Ακριβώς όπως και η δικαιοσύνη…

Χρυσόθεμις
Δεν έχει σημασία! Ξέρεις ποιος μ’ έστειλε να αποθέσω αυτές τις προσφορές; Σιωπή. Η ίδια η μάνα μας!

Ηλέκτρα
Τι ακόμη κρύβει η χειρονομία αυτή; Ποια άλλη ατίμωση ετοιμάζει;

Χρυσόθεμις
Φοβήθηκε απόψε.

Ηλέκτρα
Καμία νύχτα δεν θά ’ναι αρκετά μαύρη γι’ αυτήν. Η ψυχή της έχει ξεπεράσει όλες τις σκοτεινιές.

Χρυσόθεμις
Ξέροντας ό,τι διέπραξε, πώς ενήργησε και ό,τι προδιέγραψε, πως θα μπορούσα να σε κατηγορήσω; Σιωπή. Ένα όνειρο απόψε την τρόμαξε.

Ηλέκτρα
Τα όνειρά της δεν θα φτάσουν ποτέ σε φρίκη τη ζωή που εγώ έχω.

Χρυσόθεμις
Ένας άνθρωπος που βρισκόταν κοντά της τη στιγμή που εμπιστεύτηκε τον Ήλιο…

Ηλέκτρα, διακόπτοντάς την.
Είναι λοιπόν τόσο τρομερό για να καθυστερείς να μου το αφηγηθείς;

Χρυσόθεμις
Ο πατέρας μας, ο βασιλεύς των βασιλέων, της εμφανίστηκε, ζωντανός όσο κι εμείς, με την πανοπλία του, τρομερός, τρομαχτικός, φοβερός. Είχε υποτάξει τον Άδη, αιχμαλωτίσει τον Χάρο, κανείς δεν ξέρει. Είχε επιστρέψει, λαμπρός στη ζωή.

Ηλέκτρα
Μόνο να μπορούσε το όνειρο αυτό, να πραγματοποιηθεί. Χρόνος. Μα ο φτωχός μας ο πατέρας είναι πραγματικά νεκρός.

Χρυσόθεμις
Στ’ όνειρό της, κρατούσε στο ισχυρό του χέρι το σκήπτρο που είχε οδηγήσει τους μεγαλύτερους πολέμαρχους της Ελλάδας και που τώρα κατέχει ο πανούργος ο Αίγισθος. Το σήκωσε και το έμπηξε με δύναμη κοντά στην εστία. Ένα κλαδί ξεπρόβαλε και άρχισε να βλασταίνει με τέτοιο σφρίγος και ταχύτητα που σύντομα κάλυψε με την βαθιά του σκιά το παλάτι, την πόλη και τη χώρα των Μυκηνών.

Ηλέκτρα
Αυτό μου φαίνεται ένας καλός οιωνός. Η μοίρα, τόσο ύπουλη μερικές φορές, θα μας χαμογελάσει επιτέλους;

Χρυσόθεμις
Το όνειρο αυτό είναι τελικά η αιτία της παρουσίας μου εδώ, στον τάφο του πατέρα μας.

Ηλέκτρα
Αυτό το όνειρο είναι μια ελπίδα για τη μάχη μας. Βλέπεις δεν έχουν όλα χαθεί!

Χρυσόθεμις
Σε ικετεύω, φυλάξου, ο αγώνας στον οποίο στρατεύεσαι είναι αβέβαιος.

Ηλέκτρα
Ζούμε στην αβεβαιότητα. Η βεβαιότητα είναι το προνόμιο του παρελθόντος και ξέρεις πόσο βαρύ είναι το δικό μας. Το κουβαλάμε σ’ όλη μας τη ζωή και κάθε μας βήμα βυθίζεται όλο και βαθύτερα στη γη μας. Για να τελειώνουμε, γινόμαστε γη του παρελθόντος.
Σιωπή.

Χρυσόθεμις
Τι λογαριάζεις, λοιπόν, να κάνεις; Τι πρέπει να κάνουμε;

Ηλέκτρα
Κατ’ αρχήν θα πας να σκορπίσεις όσο πιο μακριά γίνεται από τούτον τον ιερό χώρο τις αισχρές προσφορές της μάνας μας.

Χρυσόθεμις
Ποτέ δεν θα το μπορούσα. Αν κατάφερναν να με πιάσουν, θα ήμουν καταδικασμένη να πεθάνω από κατάρρευση και πείνα μέσα σε μια σφραγισμένη σπηλιά.

Ηλέκτρα
Και φοβάσαι αυτόν τον θάνατο; Αν αυτός είν’ ο λόγος γελιέσαι οικτρά Χρυσόθεμις. Αυτός ο θάνατος δεν είναι τίποτε μπροστά σε κείνον που ζει ο δειλός που συνεργάζεται με τους προδότες.

Χρυσόθεμις, αδιάντροπα.
Μη με λες έτσι. Δεν είμαι δειλή. Δεν έχω την τόλμη σου, αυτό είναι όλο!

Ηλέκτρα
Η τόλμη δεν είναι δώρο, είν’ η ανάγκη που τη γεννά. Και βιώνεις την ίδια ανάγκη με μένα.

Χρυσόθεμις
Θα κάνω ό,τι μου πεις. Ούτε κι εγώ μπορώ να δεχτώ να δώσω αυτές τις προσφορές στον πατέρα μας, θα είχα την αίσθηση ότι συμμετέχω στον δεύτερό του θάνατο.

Ηλέκτρα
Δίκιο έχεις, αυτές οι προσφορές δηλητηριάζουν την ψυχή του. Πώς θα μπορούσαμε να επιτρέψουμε να συμβεί αυτό; Δεν μπορέσαμε να σταματήσουμε εξ αιτίας της ηλικίας και της άγνοιάς μας, τον διπλό πέλεκυ, που αφού τον έσφαξε, του έκοψε τα άκρα για να μην μπορέσει η ψυχή του να εκδικηθεί. Μα τώρα, γνωρίζουμε την αιτία της χειρονομίας του και θα ήμασταν συνένοχοι στο νέο του έγκλημα. Χρόνος.
Πήγαινε πίσω στο παλάτι και πες πως εκπλήρωσες την αποστολή σου. Κι ύστερα, όταν ο Ήλιος θα έχει φύγει στην άλλη πλευρά του κόσμου, έλα πάλι εδώ, με προσφορές αυτή τη φορά δίχως αισχύνες, γιατί όλες οι άλλες δεν είναι παρά μόνον ασέβεια.

Χρυσόθεμις
Θα το κάνω, Ηλέκτρα. Στ’ ορκίζομαι.

Ηλέκτρα
Θα κόψεις και μια μπούκλα από την όμορφή σου κόμη και θα προσφέρεις εκ μέρους μου αυτή την ταπεινή τούφα μαλλιών δίχως άρωμα και τούτη την απέριττη ζώνη. Αλίμονο! Είναι πολύ λίγο, το ξέρω, μα τούτα είναι ο μόνος μου πλούτος.
Εδώ, πάνω στον τάφο του πατέρα μας ταπεινώνεσαι και τον ικετεύεις να μας βοηθήσει εναντίων των βάναυσων εχθρών μας. Ζήτησέ του επίσης, να προστατεύει τον Ορέστη ως την επιστροφή του στη μητέρα πατρίδα για να μπορέσει να συντρίψει με το πόδι του και να διώξει από τούτο τον τόπο το απαίσιο αυτό όνειδος. Και θα του δώσεις υπόσχεση ότι σ’ όλη μας τη ζωή, θα κάνουμε σπονδές προς τιμήν του και θα στεφανώνουμε τον ιερό του τάφο με δώρα αλλιώτικα πιο πολύτιμα από τούτα δω.

Χρυσόθεμις
Δεν θα παραλείψω ούτε ένα από τα καθήκοντά μου. Έχω πεισθεί για τον δίκαιο σκοπό μας και για την ανάγκη της δράσης μας. Έτσι, μόλις ο Ήλιος το επιτρέψει, θα επιστρέψω στον τάφο του πατέρα μας. Χρόνος.
Εν τω μεταξύ, Ηλέκτρα, σύνεση στα λόγια σου και σιωπή για την προσπάθειά μου. Γιατί αν μάθαινε η μάνα μας γι’ αυτή την τόλμη, νομίζω πως θα με έβαζε να υποστώ σκληρά βασανιστήρια.

Η Χρυσόθεμις βγαίνει από τη σκηνή και ανεβαίνει ξανά τη σκάλα του θεάτρου. Το φως δίνει χώρο σιγά-σιγά στο σκοτάδι. Σκοτάδι.

Πηγή: http://www.lygeros.org/0182-gr.html