Πρόλογος του βιβλίου του Ταξιάρχου Χρήστου Κονταρίδη

Του Νίκου Λυγερού

«Ο Οθωμανικός στρατός (1299-1922). Οργάνωση, οπλισμός, τακτικές μάχης και στρατιωτικές μεταρρυθμίσεις».

Η μελέτη του Ταξιάρχου Χρήστου Κονταρίδη έρχεται να καλύψει ένα σημαντικό κενό του πλαισίου της εξέλιξης της τουρκικής κρατικής οντότητας, εντάσσοντάς την στη νοόσφαιρα της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Αυτή η προσπάθεια δεν αποτελεί αναχρονισμό ακόμα κι αν φαινομενικά μάς εκπλήσσει η προσέγγιση σε πρώτο βαθμό. Αντιθέτως, μελετώντας τη ραχοκοκαλιά της δομή και της οργάνωσης του στρατιωτικού σκέλους της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, αναδεικνύει διαχρονικά στοιχεία τα οποία είναι τα θεμέλια κι η παράδοση του τουρκικού στρατού. Ο Ταξίαρχος Χρήστος Κονταρίδης δεν κάνει το στρατηγικό λάθος μιας ιδανικής μελέτης, η οποία θα εξέταζε πρώτα τη γεωπολιτική αντίληψη, μετά τη γεωστρατηγική άποψη και ύστερα μόνο τη στρατιωτική δομή, διότι κατανόησε ότι η μελέτη του αφορά σε έναν θεσμό που δημιουργήθηκε κι όχι που εκτέλεσε. Έτσι η αναδρομική προσέγγισή του δίνει βάρος στο τακτικό επίπεδο πρώτα και μετά κατασκευάζει τις απαραίτητες προεκτάσεις κι όχι επεκτάσεις, για ν' αγγίξει στη συνέχεια τη στρατηγική μέσω του επιχειρησιακού και της εφοδιαστικής αλυσίδας. Δεν πρόκειται για έναν πολιτισμό που οπλίστηκε για να αμυνθεί, αλλά για ένα όπλο που προκήρυξε ότι είναι πολιτισμός. Έτσι αναφέρεται πρώτα στα όπλα και τις πολεμικές τακτικές των μαχητών του Εμίρη Οσμάν, για να αναλύσει τις σταδιακές αλλαγές και εξελίξεις των διαδόχων έως τον Σουλτάνο Μουράτ Β' (1421-1451). Σε δεύτερη φάση, αναλύει την εδαφική κατάσταση και τον τρόπο διαχείρισής της στην περίοδο που αρχίζει με τον Μωάμεθ Β' Φατίχ (1432-1481) και τελειώνει με τον Μωάμεθ Β΄ Αβτζή (1648-1687). Μέσω αυτής της ανάλυσης, η οποία συμπεριλαμβάνει την απόδειξη της ανικανότητας πολλών Σουλτάνων, διότι δεν είχαν στρατηγική διαχείριση κρίσεων, την ανάμειξη των γενιτσάρων στην πολιτική που προκάλεσε εκφυλισμό του συστήματος, αλλά και τη σύγκριση των στρατιωτικών δομών και ικανοτήτων με την ανάπτυξη της Ευρώπης, ο Ταξίαρχος Χρήστος Κονταρίδης διαχωρίζει, διακρίνει και αναδεικνύει τα αίτια της παρακμής της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Το τρίτο και τελευταίο στάδιο της μελέτης αφορά στην περίοδο μεταξύ Σουλτάνου Σλουλεϊμάν Β΄ (1642-1691) και του Μωάμεθ Στ΄ Βαχιντεντίν (1861-1926), για να καταλήξει στον ευρωπαϊκό έλεγχο της στρατιωτικής δομής αλλά και ισχύς και να εξηγήσει τη μεταμόρφωση που θα προκαλέσει ο Μουσταφά Κεμάλ. Ο τελευταίος ερμηνεύεται πλέον ως κοντραπούντο της μελωδίας της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας και παρουσιάζει ήδη στοιχεία αρμονίας που θα διεκδικήσει η Τουρκία μέσω του Νεοθωμανικού δόγματος. Αυτή η νέα σύνθεση του Ταξιάρχου Χρήστου Κονταρίδη δεν μας μαθαίνει μόνο τα μυστικά που καλύπτουν τους καλγιοντζήδες, τους λεβέντες, τους δερβετζήδες, τους γκιονουλουγιάν, τους δελήδες και τους ασχίρηδες, με άλλα λόγια τα συστατικά, αλλά μέσω της κατανόησης και της επινόησής του κατάφερε να μας δείξει τις δομές και τις υποδομές του βαθέως κράτους, ως συνέχεια του στρατιωτικού σκέλους της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, για να πάψουμε να ονειροπολούμε και να αποκτήσουμε ένα όραμα!

Πηγή: http://www.lygeros.org/lygeros/7273-gr.html