Αποκλεισμος της ελληνικής αμυντικής βιομηχανίας από τις προμήθειες ανταλλακτικών για τα οπλικά συστήματα των Ελληνικών Ενόπλων Δυνάμεων.

Το (ατελείωτο) πάρτι με τα ανταλλακτικά για τα οπλικά συστήματα


 Από τις χιλιάδες ανταλλακτικά αεροσκαφών που χρειάζεται η Πολεμική Αεροπορία σχεδόν κανένα δεν κατασκευάζεται από την ΕΑΒ.

Το θέμα του αποκλεισμού της ελληνικής αμυντικής βιομηχανίας από τις προμήθειες ανταλλακτικών για τα οπλικά συστήματα των Ελληνικών Ενόπλων Δυνάμεων, αξίας αρκετών εκατομμυρίων ευρώ ετησίως, είχε αποτελέσει… το αντικείμενο ειδικής αναφοράς σε πρόσφατο φύλλο της Kυριακάτικης Δημοκρατίας (13 Μαΐου 2012), με τη δέσμευση για επάνοδο στο ίδιο θέμα ευθύς ως η χώρα θα αποκτούσε μία κανονική κυβέρνηση. Η σημασία του θέματος, εξ ου και η εκ νέου αναφορά σε αυτό, καθίσταται προφανής εάν αναλογισθεί κανείς ότι ένα από τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι Ε.Δ. οφείλεται στο γεγονός ότι οι συνεχείς περικοπές του αμυντικού προϋπολογισμού -κυρίως στο τμήμα των λειτουργικών τους δαπανών, από το οποίο καλύπτονται η προμήθεια ανταλλακτικών και η συντήρησή τους- έχουν προκαλέσει σοβαρά προβλήματα στη διαθεσιμότητα κύριων οπλικών συστημάτων, λόγω ελλείψεως ανταλλακτικών. Για να δοθεί μία τάξη μεγέθους του προβλήματος, αρκεί να αναφερθεί ότι οι τρεις Κλάδοι δαπανούν ετησίως εκατοντάδες εκατομμυρίων ευρώ για την προμήθεια ανταλλακτικών από το εξωτερικό, αντί να τα προμηθεύονται από την ικανή προς τούτο εγχώρια αμυντική βιομηχανία σε τιμές συχνά κατώτερες και κατά 50%, αν όχι και ακόμη πιο κάτω.

Στα άχρηστα

Να τονισθεί ακόμη ότι εκτός των νέων ανταλλακτικών που απαιτούνται για κάθε οπλικό σύστημα, υπάρχει μεγάλος αριθμός παλαιότερων ανταλλακτικών και υποσυστημάτων που έχουν πρόβλημα αλλά είναι επισκευάσιμα και αντί να επισκευάζονται έναντι μικρού κλάσματος της αρχικής τους αξίας, είτε αντικαθίστανται με καινούργια, είτε παραμένουν σε αχρηστία σε αποθήκες. Και τούτο διότι ουδείς φρόντισε, ή μάλλον κάποιοι φρόντισαν να σταματήσουν να κάνουν οι Ε.Δ. αυτό που έκαναν επί δεκαετίες, να αναθέτουν δηλαδή την κατασκευή των αναγκαίων ανταλλακτικών και την επισκευή τους στην εγχώρια βιομηχανία. Το χαρακτηριστικότερο παράδειγμα στον τομέα αυτό είναι το πρώην ΚΕΑ (Κρατικό Εργοστάσιο Αεροσκαφών), το οποίο επισκεύαζε και κατασκεύαζε ανταλλακτικά για τα αεροσκάφη της Π.Α. επί δεκαετίες, ενώ η σημερινή ΕΑΒ που το υποκατέστησε στον ρόλο αυτό, αντί να κατασκευάζει υλικά, διοχετεύει όλες τις παραγγελίες στο εξωτερικό (σ.σ.: δημιουργώντας έτσι και η ίδια σημαντικά προβλήματα στον ισολογισμό της από τη συσσώρευση σε βάθος χρόνου των υποχρεώσεών της από τις αγορές αυτές).



Έγκυροι κύκλοι της αμυντικής βιομηχανίας αναφέρουν ότι η δυνατότητα παραγωγής ανταλλακτικών των κρατικών εργοστασίων είναι μηδενική και επισημαίνουν ότι από τις χιλιάδες ανταλλακτικά αεροσκαφών που χρειάζεται η Π.Α., σχεδόν κανένα δεν κατασκευάζεται από την ΕΑΒ. Ακόμη δε χειρότερα, από τα επισκευάσιμα υλικά, ένα ποσοστό της τάξεως του 60% – 70% παραμένει αναξιοποίητο και καταλήγει στα άχρηστα. Για τα εργοστάσια βάσεως του Στρατού ή για το Π.Ν., ισχύει το ίδιο.



Μία ακόμη διάσταση της εξωφρενικής αυτής πρακτικής προκύπτει από μία απλή ματιά στο τι γίνεται σε άλλες χώρες, όπου σε σχέση με τη μηδενική συμμετοχή της ελληνικής αμυντικής βιομηχανίας στην υποστήριξη των οπλικών συστημάτων της χώρας, παρατηρεί κανείς ότι χώρες όπως η Γαλλία, το Βέλγιο, η Ιταλία, η Τουρκία κ.λπ. υποστηρίζουν τα οπλικά τους συστήματα σε ανταλλακτικά και επισκευές σε ποσοστό μέχρι και 70% από την αμυντική τους βιομηχανία.



Για να φτάσουμε στην απερίγραπτη αυτή κατάσταση, χρειάστηκε να «συνεργασθούν» αρκετοί παράγοντες. Η αλλαγή του νόμου περί προμηθειών στα μέσα της περασμένης δεκαετίας με πρόσχημα τη «διαφάνεια» και αποτέλεσμα ένα τελείως μη λειτουργικό νομοθετικό πλαίσιο, η εν συνεχεία καθυστερημένη τροποποίησή του που το έκανε ακόμη χειρότερο, η διαλυτική και επί μακρόν παρουσία του Ε. Βασιλάκου στη ΓΔΑΕΕ και ο τελευταίος νόμος περί προμηθειών του Ευ. Βενιζέλου, ο οποίος ενσωμάτωσε την περίφημη κοινοτική οδηγία (υποχρέωση για ανάρτηση στο Διαδίκτυο κάθε προμήθειας άνω των 500.000 ευρώ, αν δεν απατώμεθα, προκειμένου να μετέχουν στον σχετικό διαγωνισμό και εταιρίες της Ε.Ε.). Να σημειωθεί ότι σύμφωνα με κύκλους της ελληνικής αμυντικής βιομηχανίας, η μόνη χώρα που εφαρμόζει την εν λόγω κοινοτική οδηγία είναι η μονίμως επιδιώκουσα «άριστη διαγωγή» Ελλάδα, διότι όλες οι άλλες την αγνοούν υπέρ της δικής τους αμυντικής βιομηχανίας. Οι ίδιοι κύκλοι αναφέρουν ότι οσάκις προσπάθησαν να μετάσχουν σε τέτοιους διαγωνισμούς σε χώρες όπως η Γαλλία, η Γερμανία, η Ιταλία κ.λπ., τους πέταξαν έξω «σαν την τρίχα από το ζυμάρι».



Από πλευράς Ε.Δ., το δυσλειτουργικό νομικό πλαίσιο αμυντικών προμηθειών και η συχνά πιεστική ανάγκη διατηρήσεως σε λειτουργία των οπλικών τους συστημάτων, τις οδήγησε στην κάλυψη των αναγκών τους σε ανταλλακτικά κ.λπ. μέσω του συστήματος FMS (όπου κανείς δεν μπορεί να τους κατηγορήσει για μίζες), με υψηλότερο κατά κανόνα κόστος και με επιπλέον καπέλο το 6% που χρεώνει το αμερικανικό σύστημα για την εκτέλεση κάθε παραγγελίας μας, ή σε απευθείας αναθέσεις σε ξένες εταιρίες, μέσω των στρατιωτικών, αεροπορικών και ναυτικών ακολούθων, οι οποίες στην ουσία είναι παράνομες.



Για την αυταπόδεικτα απαράδεκτη αυτή κατάσταση, οι συλλογικοί φορείς της αμυντικής βιομηχανίας της χώρας αλλά και επιμέρους βιομηχανίες, έχουν κάνει δεκάδες διαβήματα, παρουσιάσεις και παραστάσεις στην πολιτική ηγεσία του ΥΠΕΘΑ και στη ΓΔΑΕΕ των τελευταίων ετών, χωρίς κανένα αποτέλεσμα.



Σχέδιο απόφασης



Σε μία από τις πλέον πρόσφατες από αυτές, η οποία έγινε προς τον ΑΝΥΕΘΑ κ. Γ. Γεωργίου στις 7 Δεκεμβρίου 2011 από τον Σύνδεσμο Βιομηχανιών Θεσσαλίας και Κεντρικής Ελλάδας, ο Σύνδεσμος έφτασε στο σημείο να υποβάλει και σχέδιο αποφάσεως για τη θεραπεία του προβλήματος (σ.σ.: σε περίπτωση που οι αρμόδιοι του ΥΠΕΘΑ ήταν απασχολημένοι με κάτι άλλο), με τίτλο θέματος «Καθορισμός συντόμου διαδικασίας αναθέσεως έργου σε ελληνικές κατασκευαστικές εταιρίες του Μητρώου Κατασκευαστών Αμυντικού Υλικού, με ανάλογο τρόπο που το ίδιο έργο ανατίθεται σε αλλοδαπές εταιρίες»! (Σ.σ: Προσέξτε αυτό το «με ανάλογο τρόπο που ισχύει για τις ξένες εταιρίες».)



Τι λέει με δύο λόγια η απόφαση; Μέχρι αναθεωρήσεως του υφισταμένου νομικού πλαισίου (σ.σ.: οι δύο προηγούμενες πήραν σχεδόν δύο χρόνια η καθεμία) να ισχύσει η ίδια διαδικασία ενσφράγιστων προσφορών που εφαρμόζεται, π.χ., από τους Έλληνες ακολούθους πρεσβειών εξωτερικού, με shot list και για ελληνικές κατασκευαστικές εταιρίες, με τις ακόλουθες προϋποθέσεις ((σ.σ.: αναφέρονται ενδεικτικά οι εξής μόνο): α) Το εισαγόμενο μέρος του έργου να είναι μικρότερο του 40% (δηλαδή Ελληνική Προστιθέμενη Αξία τουλάχιστον 60%), β) Το κόστος να είναι μικρότερο της αγοράς από το εξωτερικό, γ) Η ανάγκη του υλικού να είναι ανελαστική (επιτακτική), π.χ. για ανταλλακτικά κ.λπ., δ) ο Κλάδος των Ε.Δ. να γνωρίζει την πρόσφατη τιμή αγοράς του υλικού, ε) Τον πρώτο χρόνο να εκτραπεί το 80% της ετήσιας ανάγκης σε Έλληνες κατασκευαστές και το υπόλοιπο 20% να μπορεί για λόγους ασφαλείας να αγοράζεται από τη συνήθη πηγή.



Απάντηση βέβαια και στην πρόταση αυτή δεν ελήφθη, πράγμα που ελπίζεται ότι θα συμβεί με τη νέα κυβέρνηση. Αν υπάρξει, θα παύσει επιτέλους το γνωστό πάρτι των ξένων εταιριών και των εδώ εκπροσώπων τους.



Η απόφαση που έδωσε τη χαριστική βολή

Τη χαριστική βολή, όμως, στην προσπάθεια της ελληνικής αμυντικής βιομηχανίας να διεκδικήσει το αυτονόητο, την υποστήριξη δηλαδή των ελληνικών οπλικών συστημάτων, έδωσε ένα έγγραφο της ΓΔΑΕΕ, βάσει του οποίου, για να κατασκευάσει μία ελληνική βιομηχανία ένα ανταλλακτικό ενός ξένου συστήματος (δηλαδή όλων) χρειάζεται άδεια του ξένου κατασκευαστή και πιστοποίηση του υλικού! Με την ανεκδιήγητη αυτή απόφαση, όχι μόνο η ελληνική αμυντική βιομηχανία αδυνατεί να κατασκευάζει ανταλλακτικά για τις ελληνικές Ε.Δ. (φυσικά και για τις ξένες), αλλά στην ουσία χαρακτηρίζονται παράνομες όλες οι προμήθειες ανταλλακτικών από την εγχώρια αμυντική βιομηχανία των τελευταίων 40 ετών.



Μάνος Ηλιάδης